Gewas

Voor de leden met zachtfruit (aardbeien en houtig kleinfruit) is Glastuinbouw Nederland in 2019 veel beter zichtbaar geworden. Terecht, want deze sectoren nemen ook onder glas een steeds belangrijkere plaats in. Voor houtig kleinfruit onder glas is zelfs een volledig nieuwe gewasgroep gevormd binnen Glastuinbouw Nederland, met als doel ondersteuning, kennisoverdracht en belangenbehartiging bieden. Met de aardbeientelers wordt intensief samengewerkt binnen de gezamenlijke landelijke commissie, waarin alle regio’s en teeltsystemen zijn vertegenwoordigd. De aardbeiensector loopt niet altijd in de pas met andere sectoren, omdat zowel glas als vollegrond binnen deze teeltgroep aanwezig is. In 2019 is het contact met de aardbeiensector verder geborgd, middels individuele gesprekken met telers, gesprekken vanuit de voorzitter met regionale gewasgroepen en herinrichting van de contributiestructuur. De jaarlijkse Aardbeiendag in januari en de Aardbeien Demodag in september vormen een goed platform voor kennisuitwisseling in het veld. Deze dagen worden georganiseerd op initiatief van de landelijke commissie.

Het zal niet verbazen dat ook in snijbloemen plantgezondheid veel tijd en aandacht vroeg. Fusarium is een belangrijk voorbeeld, met hygiëneprotocollen als een deel van de oplossing. Ook de zoektocht naar biologische bestrijders wordt voortgezet, wat ook geldt voor plantweerbaarheid in verschillende gewassen. Verschillende manieren van mechanische bestrijding van plagen worden onderzocht. Tamelijk nieuw daarbij is het gebruik van drones. In de verschillende gewassen werden in 2019 ook onderzoeken gedaan naar plagen die daarbij een knelpunt opleveren. De teelt van snijbloemen naar een hoger niveau kunnen tillen met daarbij energiebesparing of efficiënt gebruik van energie als groot aandachtpunt, dat was op gebied van energie de rode draad bij veel gewassen dit jaar. Voorbeelden van onderzoeksprojecten die door Glastuinbouw Nederland werden geïnitieerd en begeleid zijn: de fossielvrije en emissieloze kassen in gerbera en freesia, de Teelt van de Toekomst bij Alstroemeria, Perfecte Roos en Perfecte Chrysant, lichtcriteria en klimaatmonitoring alstroemeria, plantbalans in freesia en voorbroei in de eerste fase Lelie.

Zorg voor de knelpunten van vandaag en aandacht voor de essentiële dossiers voor de toekomst, zo kan 2019 voor de netwerkcoördinatoren in een zin worden samengevat. De actualiteit betrof met name de voorbereidingen op het plantenpaspoort, dat op 14 december samen met de nieuwe plantenverordening is ingegaan. Voor de benodigde communicatie hierover zijn gewasbijeenkomsten georganiseerd, zowel voor de eigen gewascommissies, als in samenwerking met Royal FloraHolland, de NVWA en Naktuinbouw. Naast informatieoverdracht was ook het inventariseren van knelpunten een belangrijke taak. Via de specialisten van het plantgezondheidsteam zijn die aandachtspunten teruggekoppeld naar de betrokken instanties. Voor de langere termijn is duurzaamheid het sleutelwoord. Met name binnen de productgroep potorchidee worden op dat gebied flinke stappen gezet, zoals ook in het video-overzicht te horen is. Bij diverse potplantgewassen is inmiddels onderzoek gestart naar fossielvrije teelt, ook in 2020 gaan diverse projecten van start.

Hoewel elk gewas of elke gewasgroep specifieke problemen of knelpunten kent, met name op gebied van plantgezondheid, is er uiteraard ook sprake van gewasoverstijgende aandachtsgebieden. Dat vergroot het belang van kennisuitwisseling tussen gewassen en tussen de deelsegmenten potplanten, snijbloemen, glasgroenten en zachtfruit. Dat gebeurt allereerst in de vorm van het periodieke overleg van de netwerkcoördinatoren van Glastuinbouw Nederland. Maar om kennisverspreiding tussen de gewassen onderling te verbeteren is bijvoorbeeld het voorzittersoverleg snijbloemen weer in het leven geroepen. Fytosanitaire vraagstukken en knelpunten met betrekking tot het beheersbaar houden van ziekten en plagen is een voorbeeld van een gewasoverstijgend dossier. Een ander voorbeeld is de voortdurende zoektocht naar alternatieven voor het steeds smaller wordende middelenpakket.

Naast het veelomvattende en ingrijpende virusprobleem in tomaat, kreeg plantgezondheid ook in andere gewassen volop aandacht. Dat varieerde van MRL op loof bij radijs (hoe is dit werkbaar te houden?) en screeningonderzoek voor middelen die nog effectief zijn tegen rupsen, tot neveneffecten op biologische bestrijders bij paprika en aubergine. Op gebied van energie lag de nadruk van de netwerkcoördinatoren voor de glasgroentegewassen op belichtingsonderzoek bij zowel paprika, tomaat, aubergine en komkommer. In deze teelten werden zowel teeltproeven als spectrumproeven opgezet. Nieuw was de komkommerproef onder LED in de Winterlichtkas in Bleiswijk. In het jaar na de verplichte zuivering werd het accent bij water verlegd naar de beschikbaarheid van goed gietwater. Zeker gezien de droge en warme zomers van de laatste jaren vraagt dit onderwerp extra aandacht van telers. Goede, gemotiveerde medewerkers worden steeds schaarser en duurder. Daarom wordt bij de verschillende gewassen gekeken naar ontwikkelingen op het gebied van robotisering en wat mogelijk toepasbaar zou zijn op het eigen bedrijf.

Met ingang van dit jaar worden de onderzoeksprogramma’s Kas als Energiebron, Glastuinbouw Waterproof en Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid gefinancierd vanuit stichting Kennis in je Kas. Een verandering die tijdens gewasbijeenkomsten en vergaderingen van landelijke commissies en gewascoöperaties veelvuldig is toegelicht. Al snel werd duidelijk dat er bij de leden ook veel behoefte bestond aan uitleg, onderbouwing en aanvullende informatie. In de eerste helft van het jaar lag de nadruk op de voorbereiding en het opgestarte traject met de oprichting van Brancheorganisatie Groente en Fruit, Brancheorganisatie Sierteelt en de aanvraag voor een Verbindend Verklaring bij het ministerie van LNV, met als doel om alle glastelers in Nederland te laten meebetalen aan grensoverstijgend onderzoek. Toen die verklaring binnen was en de facturen werden verstuurd, startte een nieuw communicatieoffensief om duidelijk te maken dat de afzender van de factuur en begeleidende brief weliswaar een wellicht nog ‘onbekende’ afzender was, maar dat het wel degelijk om essentiële informatie en financiering gaat voor de toekomst van de glastuinbouw in Nederland.