‘Glastuinbouwsector moet zich nog meer bemoeien met de politiek’

Het is de week van het SDE-gesprek met minister Jetten van Klimaat & Energie. De week ook van de start van de energiecampagne van de glastuinbouwsector. Net als veel van zijn collega’s is ook Joris Elstgeest, potplantenteler en lid van het bestuur van Glastuinbouw Nederland, begonnen met rekenen en het maken van prognoses. Op steun van de overheid rekent hij vooralsnog niet. “Je ziet en merkt dat we als glastuinbouw momenteel onvoldoende zijn vertegenwoordigd in de politiek. Dat is een belangrijk punt van aandacht.”

Het tekent de situatie in de wereld, in Nederland en vooral ook in de glastuinbouw dat de term ‘potplant’ niet of nauwelijks valt tijdens het gesprek met de bestuurder. Het woord politiek des te meer. “We hebben een deel van het gas vastgelegd, maar zijn nu vooral afhankelijk van de dagprijs. Dat maakt het lastig om vooruit te kijken, want welke gasprijs moet je invullen voor 2023 en 2024? Wij weten het niet, maar de banken evenmin. Wat wordt de invloed van de markt, hoeveel minder product komt er en hoeveel gas gaan wij, maar ook andere sectoren de komende winter gebruiken? Hoe meer prognoses, hoe meer discussie. En van de politiek hebben we niet veel te verwachten, vooral ook omdat veel politici niet of nauwelijks weten wat de glastuinbouw is en wat de kracht is van de sector.” Daarbij doelt de potplantenteker uit Nieuwe Wetering onder andere op de meerwaarde van aardwarmteprojecten, de rol bij disbalans op het elektriciteitsnet en de bijdrage aan het exportoverschot van ons land. “Dat moeten we als sector nog beter duidelijk maken.”

Politiek landschap
Joris Elstgeest erkent de moeilijkheid op dat vlak. “De versnipperde Tweede Kamer maakt het politieke landschap chaotisch. Er zijn teveel kleine partijen die te weinig mankracht hebben om specialisten te hebben op de land- en tuinbouw, laat staan glastuinbouw. Ik ben een voorstander van een hogere kiesdrempel van bijvoorbeeld vijf zetels. Dat komt de besluitvorming beslist ten goede. Bovendien zijn in grotere fracties de belangrijke dossiers beter verdeeld.”

Lastig is in zijn ogen bovendien dat de glastuinbouw opereert op een vrije energiemarkt. “Er zijn bedrijven die WKK’s hebben staan en geld verdienen aan elektra, er zijn bedrijven die al meerdere jaren hadden vastgelegd en er zijn bedrijven die op de dag-gasprijs zitten en niets hebben vastgelegd. Dat zorgt voor een situatie met grote verschillen per teeltbedrijf. De politiek vindt dit een ingewikkelde situatie om daar eenduidig beleid op te kunnen formuleren.”

Vorm van erkenning
Kijkend naar de activiteiten binnen Glastuinbouw Nederland en de rol van het bestuur, merkt Joris Elstgeest op blij te zijn met de begin september gestarte campagne. “Nu zie je telers in toenemende mate in de media verschijnen. Dat geldt ook voor de verschillende woordvoerders van Glastuinbouw Nederland. Telers zijn daar blij mee. Het geeft een vorm van erkenning voor hun situatie en bovendien leidt het tot discussie in de politiek. Als sector moeten we ons nadrukkelijker met de politiek bemoeien, omdat we daar in toenemende mate van afhankelijk zijn. Dat zag je in coronatijd en dat zie je in deze energiecrisis. Lobbyisten worden steeds belangrijker. Zeker als je beseft dat er politieke partijen zijn die het woord glastuinbouw überhaupt niet in hun programma hebben staan.”

Beschermde productie
Buiten kijf staat dat niemand de huidige crisis heeft zien aankomen. “Daarbij is het goed dat het bestuur van Glastuinbouw Nederland al in een vroeg stadium belangrijke dossiers heeft losgekoppeld van de landbouwsector. Zij hebben stikstof, wij hebben de gasprijs. Zij moeten zich primair richten op het ministerie van LNV, wij op EZK.” Ook op gebied van plantgezondheid, arbeid en water constateert het bestuurslid dat er grote verschillen zijn tussen open teelten en de productie in gesloten kassen. “Verschillende toepassingen betekent ook verschillende regelgeving. Daar hebben we jaren geleden al op ingezet en dat werpt vruchten af.”

Dat is ook zijn uitgangspunt bij het bestuurswerk dat hij voor de sector doet. “Het moet voldoening geven. Ik weet dat we met elkaar de goede dingen doen en de dingen goed doen. Tijdens corona hebben we als Glastuinbouw Nederland snel en goed werk geleverd. Dat is uiteraard nu weer de inzet, maar bijvoorbeeld de financiële steun voor teeltbedrijven is er nog niet. Dat voelt niet goed, terwijl bijvoorbeeld een borgstelling toch mogelijk moet zijn.”

Passende oplossing
Het toenemend populisme werkt volgens Joris Elstgeest niet mee om te komen tot een passende oplossing. “Politiek gekonkel werkt niet mee als je voor je energie en economie afhankelijk bent van Russisch gas. Daar komt bij dat sommige ministers de focus meer leggen bij de realisatie van doelstellingen voor de lange termijn, dan te werken voor oplossingen voor de problemen van vandaag. Ik vind het ook belangrijk om af te stappen van fossiele brandstoffen, maar het tempo waarin wordt bepaald door de mogelijkheden. Als er nog geen alternatieven zijn, dan moet je concluderen dat het niet sneller kan dan nu gebeurt.”

In de rubriek ‘Bestuurder in beeld’ laten we maandelijks een bestuurslid van Glastuinbouw Nederland aan het woord over zijn of haar bestuursactiviteiten, het ondernemerschap en visie op de actualiteit.

(Tekst: Roger Abbenhuijs)

Glastuinbouw Nederland - © 2024