"Toen we 4,5 jaar geleden dit bedrijf met een kasoppervlak van 12 ha bouwden, lette de gemeente scherp op de landelijke inpasbaarheid. Het aanleggen van een groenstrook aan de oostzijde van de kas was een van de voorwaarden waarmee we te maken kregen", zegt ondernemer Kreling. Vaak zitten tuinders niet te wachten op heesters, struiken en bomen naast de kas. Vooral uit vrees voor schaduwwerking. "En als het gaat om onderhoud, is gras naast de kas ook het makkelijkst. Je gaat er af en toe met de maaier overheen, en klaar."
Toch stemde Kreling in met de eis van de gemeente om een groenstrook aan te leggen. "Ook wij hechten veel waarde aan landschappelijke inpasbaarheid. Als glastuinbouwbedrijven hebben we veel belang bij draagvlak in de samenleving", aldus Kreling.

Inpassingsplan
In overleg met de ondernemer greep Glastuinbouwpact Bommelerwaard & Tielerwaard de situatie bij de chrysantenkwekerij van Kreling aan om de problematiek rond inpasbaarheid van glastuinbouwbedrijven in de Bommelerwaard en Tielerwaard verder uit te diepen. "Omdat de landschappelijke inpassing van bedrijven niet altijd goed lukte en de politiek dat gebruikt als argument tegen glastuinbouw hebben we actie ondernomen", vertelt Gerard Selman van het Glastuinbouwpact. We hebben CLM Onderzoek en Advies de opdracht gegeven om voor twee bedrijven in het gebied, een daarvan is het bedrijf van Kreling, een inpassingsplan op te stellen."
In het najaar van 2019 richtte Kreling zijn groenstrook opnieuw in volgens het CLM-plan. En daarmee werd de groenstrook een praktisch middelpunt en onderzoeksobject in een uitgebreid project over inpasbaarheid van glastuinbouwbedrijven in combinatie met biodiversiteit. De nieuw aangelegde groenstrook voldoet aan enkele voorwaarden die het Glastuinbouwpact meegaf aan CLM: een aantrekkelijke uitstraling met het oog op draagvlak in de omgeving; en op een praktische manier te onderhouden door de kweker. "Er loopt nu een grasbaan door de groenstrook. Die verschaft mij de ruimte om de bomen en struiken eens per jaar machinaal te snoeien", zegt Kreling.

Biodiversiteit
De planten in de groenstrook dragen bij aan biodiversiteit in de omgeving. En dat geldt ook voor de beestjes die afkomen op de groenstrook. "Net als andere sectoren wil ook de glastuinbouw bijdragen aan natuurinclusieve landbouw en biodiversiteit. Wat ondernemers kunnen doen om de biodiversiteit in en om kassen te vergroten, is een zoektocht", stelt Eveline Stilma, ambassadeur biodiversiteit bij Glastuinbouw Nederland. "Het aanleggen van een groenstrook zoals Kreling deed in samenwerking met verschillende betrokkenen, maakt het mogelijk om samen kennis op te doen en uit te vinden wat het beste werkt."
Een belangrijke vraag voor glastuinders is, in hoeverre de biodiversiteit buiten de kas invloed heeft op de teelt in de kas. "Wat je het liefst zou zien, is dat de beestjes die buiten de kas in de groenstrook actief zijn, een positieve bijdrage leveren aan de druk van plagen in de kas. Bijvoorbeeld doordat insecten in de groenstrook voorkomen dat wantsen en motten de kas binnengaan", zegt René Corsten, teeltbegeleider chrysant bij Delphy en betrokken bij het project.
Corsten en Kreling namen het initiatief om binnen de groenstrook een aantal stukjes te reserveren voor het zaaien van bloemenmengsels. Corsten: "Die stukjes met bloemen leveren een extra bijdrage aan biodiversiteit, en trekken weer andere insecten aan dan de delen met struiken." De bloemengedeeltes zijn begin mei ingezaaid met zaadmengsels die akkerbouwers gebruiken bij het aanleggen van bloemenranden rond hun akkers.

Onderzoekers
De komende maanden zullen in groenstrook naast de kas van Kreling regelmatig onderzoekers van Wageningen Universiteit te vinden zijn. Zij gaan de flora en fauna in de groenstrook nauwgezet in kaart brengen. Stilma is heel benieuwd naar wat ze gaan aantreffen. "Sommige planten trekken veel meer plantenetende insecten aan dan andere planten. Planten die goed zijn voor heel veel insecten, zijn waarschijnlijk ook een goede host voor plagen. Een voorbeeld van zulke planten zijn bijvoorbeeld wilgen die ook bij Kreling naast de kas staan. De uitdaging is om voor elkaar te krijgen dat planten in de groenstrook natuurlijke bestuivers en bestrijders aantrekken, zonder dat de plaagdruk toeneemt. De gekozen houtige gewassen zorgen voor nectar en stuifmeel gedurende het hele seizoen, zij kunnen mogelijk ook een habitat bieden aan plagen. Hopelijk maakt het onderzoek duidelijk hoe dat in de praktijk uitpakt."

In de kas en buiten
De Wageningse onderzoekers brengen niet alleen alle leven naast de kas van Kreling in kaart, ze gaan ook onderzoeken of er verbanden zijn met de teelt in de kas. "Enkele keren per week gaan enkele scouts door de kas om alle ziekten en plagen nauwgezet in beeld te brengen. Door hun informatie te koppelen aan die van Wageningen Universiteit kan duidelijk worden of de beestjes in de groenstrook positieve danwel negatieve effecten hebben op de teelt en de biologische bestrijdingsmethoden", stelt Corsten. "Want de chrysantenteelt verloopt grotendeels biologisch met inzet van natuurlijke vijanden en natuurlijke fungiciden. Belangrijk is dat het biologisch evenwicht in de kas niet verstoord wordt."
Stilma: "Uit de akkerbouw weten we dat je met groenstroken en bloemenranden een positieve invloed kunt uitoefenen op de natuurlijke vijanden van ziekteverwekkers in de gewassen. Wellicht komt dat hier ook naar voren."

Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Corsten concludeert dat de groeiende aandacht voor landschappelijke inpasbaarheid en biodiversiteit er gewoon bij hoort. "Het is onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarom willen ondernemers in de glastuinbouw er best aan meewerken. Mits het op een praktische manier in te vullen is. En daar kan dit project met de groenstrook bij Kreling een goede bijdrage aan leveren."
Een groot bord met de tekst ‘Wij zetten de bloemetjes buiten’ vestigt de aandacht van voorbijgangers op de groenstrook. "En ook al duurt het nog een paar maanden voordat de strook echt groen en bloemrijk zal zijn, we krijgen nu al positieve reacties. Mensen waarderen dat we hiermee bezig zijn", constateert Kreling.