Wat is er besloten?
Belangrijkste: er is morgen (12 april) geen “no deal-brexit”. De handel met het Verenigd Koninkrijk (VK) kan voorlopig ongehinderd door gaan. Er valt niet plotseling een gat in de EU-begroting.

Verder:

• De volgende deadline is dus 31 oktober. Als het Terugtrekkingsverdrag dan nog steeds niet door het Britse Lagerhuis is geaccepteerd, zou een no-deal (een brexit zonder afspraken) nog steeds kunnen. Maar we hebben de afgelopen dagen gezien dat niemand dat wil.
• Er zijn voorwaarden. De belangrijkste: het VK moet Europese verkiezingen organiseren (23-26 mei). Zo niet, dan is het VK op 1 juni geen EU-lid meer.
• Op de reguliere Europese Raad van 20-21 juni komt brexit weer op de agenda en zal de voortgang besproken worden.
• Er is afgesproken dat het VK zich constructief opstelt bij de vaststelling van het EU-budget 2021-2027 (belangrijk voor het landbouwbeleid) en handelsakkoorden (“sincere cooperation”). Dit is een eis van de Franse president Macron, die zo graag aan zijn Europese renaissance wil beginnen en daar de Britten als obstakel ziet. Een harde lijn jegens de Britten helpt hem thuis. Dit was al zo in de jaren zestig. Maar laat er geen misverstand over bestaan: het VK is vooralsnog lid van de Europese Unie en één van de grote landen. En vaak zitten het VK en Nederland in hetzelfde kamp als het op stemmingen aankomt.
• Als de Conservatieven en Labour er in het Britse Lagerhuis er sneller uitkomen, kan het VK eerder vertrekken. Theresa May blijft zeggen dat dat vóór 30 juni kan zijn.

Wie zijn de winnaars?

• Ondernemers, zoals onze boeren en tuinders. Zij kunnen In ieder geval even op adem komen: de handel tussen de EU en het VK kan verder. Voorlopig geen extra bureaucratie en files, geen douaneheffingen, geen extra inspecties op land- en tuinbouwproducten. 
• Er valt geen gat in de Europese begroting door een ‘no deal-brexit’ en dus geen plotseling gat in het budget van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB).
• De remainers in het VK. De tijd werkt in hun voordeel. Het is namelijk bekend dat de EU relatief veel steun heeft onder de jongeren. De invloed van deze groep groeit door. Donald Tusk wilde daarom ook graag een langer uitstel.
• Politici met een uitgesproken mening tegen of vóór Europa. De Britten mogen in mei gaan stemmen over Europa. Dit kan er toe leiden tot een gepolariseerd debat over de plaats van het VK, en andere lidstaten, in Europa. Maar ook een beter geïnformeerde stemmen over wat Europa voor ons betekent.
• Het Britse publiek, dat het wel een beetje gehad heeft met brexit, kan ook even relaxen. Iets minder verhit debat. Even afkoelen.
• De sociaaldemocraten in het Europees Parlement. Het Europees Parlement blijft nu namelijk bestaan uit 751 leden, waarvan 73 uit het Verenigd Koninkrijk. Die 73 zullen worden vooral verdeeld worden over Labour, Conservatieven en Nigel Farage (UKIP). De Britse conservatieven zijn geen lid van de Europese christendemocraten (EPP, de grootste fractie, o.a. het CDA), maar Labour doet wel mee met de Europese sociaaldemocraten (S&D, de tweede fractie, o.a. de PvdA). Je mag nu dus verwachten dat het verschil tussen die twee fracties kleiner zal zijn. In ieder geval de eerste weken tot maximaal vier maanden na de verkiezingen. Als brexit niet weer opnieuw wordt uitgesteld….

Verliezers zijn er ook

• De hardcore brexiteers in het VK. Drie jaar na het referendum in het VK is er nog steeds geen brexit,
• Theresa May. De vraag is of ze er op 31 oktober nog steeds zit. Er zijn in mei lokale en Europese verkiezingen en de conservatieven kunnen fors verliezen.
• Zij die verder willen met Europa. Andere onderwerpen zoals onze positie in de wereld, samenwerking met andere landen, handelsbeleid en innovatie worden iedere keer van agenda’s verdrongen door de brexit. Al zal dat de komende weken/maanden iets minder het geval zijn.
• Bedrijven en overheden die de afgelopen jaren veel kosten hebben gemaakt om zich voor te bereiden op een harde brexit op 29 maart/12 april. Nu is brexit zeker niet van tafel en het is niet allemaal weggegooid geld, maar het blijft onzeker hoe dit proces verder gaat. En onzekerheid kost vertrouwen en geld. Uiteindelijk is het slecht voor de economie.
• De democratie. Waarom Europese verkiezingen houden in het VK als de nieuwe parlementariërs mogelijk maar vier maanden zitten?
• De aanhangers van referenda. De ervaring met brexit laat zien dat het link is om met ja/nee te stemmen over complexe onderwerpen, waar je het altijd draait om compromissen.
• De EU-lidstaten die dachten dat ze er zetels bij zouden krijgen in het Europese Parlement. Nederland zou bijvoorbeeld van 26 naar 29 zetels gaan. Nu zullen drie gekozen Nederlandse Europarlementariërs in de wachtkamer plaats moeten nemen totdat het VK vertrekt.

De bal ligt weer bij de Britten
Theresa May en Jeremy Corbyn moeten hun gesprekken over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU voortzetten. Zij moeten tot een compromis komen, waardoor er wijzigingen kunnen komen in het politieke verklaring tussen EU en VK over hun toekomstige relatie. Het gaat hier vooral over deelname van het VK aan de Europese douane-unie en de interne markt. De hardcore brexiteers willen dit niet en een dergelijk compromis zou de Conservatieve Partij kunnen opsplitsen.

Als er eenmaal wel een akkoord is over de toekomstige relatie met Europa, dan kan het Britse Lagerhuis vóór het Terugtrekkingsverdrag stemmen. Dan zou brexit een feit zijn. Volgende deadline: 31 oktober.

Kunnen Corbyn en May er uit komen? Wie komt met een compromis? In Brussel zijn er veel die zeggen: we geloven het pas als het zwart-op-wit staat.

Het VK houdt het recht om de brexit eenzijdig af te lasten. Met andere woorden: de artikel 50-procedure in te trekken. Dit is waar de Britse remainers, die campagne voeren voor een tweede referendum, op koersen. De tijd is aan hun zijde, geduld hebben werkt.