De datum staat: 1 januari 2021
Hoe de onderhandelaars straks ook uit de ‘tunnel’ komen, voor bedrijven die handelen met het VK verandert er veel in 2021. Het VK is op 31 januari 2020 uit de Europese Unie gestapt, maar is het hele jaar 2020 nog lid van de Europese douane-unie en de gemeenschappelijke markt. Op 31 december 2020 eindigt dat hoe dan ook en is het VK een ‘derde land’. Dus denk straks niet als er een akkoord ligt, dat er niets verandert. Integendeel.
De bruto Nederlandse land- en tuinbouwexport naar het VK bedraagt ruim 8 miljard euro per jaar. Tot de belangrijkste sectoren behoren ook de groente- en sierteeltsector.

Wat moet ik als ondernemer?
Waarschuwing: vanaf 1 januari gaat de export meer tijd kosten. Voorbereiding is nodig. Zonder documenten geen export naar het VK. Het advies aan ondernemers is om tijdig geregistreerd te zijn bij keuringsdiensten: NVWA, NAK, NAKtuinbouw en/of BKD. Om naar het VK te kunnen blijven exporteren zijn straks exportformaliteiten nodig, want het VK is een ‘derde land’. Aanvragen lopen via het online systeem e-CertNL. Voor de douaneformaliteiten heeft de exporterende partij een zogenaamd EORI-nummer en BTW-nummer nodig. Advies is te krijgen via het algemene Brexitloket van de overheid. MKB’ers kunnen de Brexit-voucher aanvragen (50% van de kosten voor advies tot maximaal 2500 euro. De brexit-tool voor mkb-ondernemers van Evofenedex en Transport & Logistiek Nederland is hier te vinden.

Houd goed contact met ketenpartners
Bespreek scenario’s en wie wat doet in welke situatie. Veel boeren en tuinders plannen in deze periode hun teeltplan of dierlijke productie in 2021. Nu is er wellicht nog flexibiliteit die er straks niet meer is. De onzekerheid door de coronacrisis speelt hier natuurlijk ook.
Goed om te weten: in de EU geldt Traces voor handel in land- en tuinbouwproducten. Het Britse equivalent heet IPAFFS (Import of products, animals, food and feed system). Check tijdig welk systeem voor welk exportproduct nodig is om de Britse autoriteiten te informeren.

Komen er importtarieven en -quota?
In de brexitonderhandelingen zijn de grootste obstakels: staatssteunregels (gelijk speelveld), visserij, energie en de complexe regeling voor Noord-Ierland. Maar beide kampen geven nu aan dat ze gereed zijn om compromissen te sluiten. Ze willen handelsverkeer tussen het VK en EU zónder tarieven en zónder quota. Dit is de inzet van LTO en van de Europese landbouwkoepel COPA-COGECA. Ook onze Britse collega’s dringen hier op aan. Lees hier meer.
Een onverhoopte ‘no-deal’ betekent dat er importtarieven komen. Dat noemt de Britse regering ‘global tariffs’, die gelden voor landen met de ‘most favoured nations status’. Dat wordt ook wel het WTO-scenario genoemd en dus de slechtste uitkomst. Voorbeelden: een tarief van 8% op snijbloemen en 12% op komkommers. Voor appels zou van januari tot en met maart een invoertarief van 4% gaan gelden, van april tot en met juni 0% en van augustus tot en met december 8%.
Klik hier voor een zoekfunctie van Britse importtarieven in geval van no-deal (als voorbeeld is ‘potato’ ingevuld).

Wat als rampzalige ‘no-deal’ praktisch onvermijdelijk wordt?
Onder druk wordt alles vloeibaar, wordt er wel gezegd. Eigenlijk had een deal er half oktober moeten liggen, zodat de Europese regeringsleiders er op 17-18 oktober over hadden kunnen besluiten. Boris Johnson had 15 oktober genoemd als uiterste deadline, maar heeft die datum laten passeren. Onderhandelaars durven nu geen datum meer te noemen, maar iedereen weet dat er geen tijd meer rest voor politiek theater. EU-bronnen noemen als absolute deadline half november om nog tijd te hebben voor ratificatie, waaronder op 16 of 17 december door het Europees Parlement.

Fytosanitaire en veterinaire inspecties
Idealiter blijven het VK en de EU exact dezelfde standaarden hanteren, maar dat zit er niet in. De Britse regering wil laten zien dat ze nu ‘autonoom’ aan wetgeving kunnen doen. Tijdens de vergadering van de Taskforce Brexit van COPA-COGECA op 26 oktober gaven vertegenwoordigers van de Britse overheid wel aan dat het VK hoge standaarden blijft hanteren: ‘We will not compromise on standards’. Maar dus niet exact dezelfde standaarden als die van de EU. Er ontstaan verschillen, dus je moet daar rekening mee gaan houden.
Er komen in ieder geval dus inspecties (en dus ‘fees’!), maar over hoe en wat bestaat nog steeds veel onduidelijkheid. Zo weten we nog niet hoe het EU-plantenpaspoort in het VK straks wordt bekeken. Komt er wederzijdse erkenning? Er is onduidelijkheid over ‘high priority’ plantmateriaal vs ‘regulated plants’. Exporteurs willen graag weten waar straks specifiek naar gekeken wordt.

Grenscontroles
De Britse regering heeft op 8 oktober een update gepubliceerd van het ‘border operating model’. Er zijn drie fasen, die ingaan per 1 januari, 1 april en 1 juli:

• 1 januari 2021: alleen controles voor levend vee en ‘high priority’ plantaardige producten. Welke dat zijn, wordt nog bekend gemaakt op www.gov.uk.  Documenten worden op afstand gecheckt, high priority wordt fysiek gecontroleerd.
• 1 april: er komen controles op plantaardige en dierlijke producten. Er geldt ‘pre-notification’ van vier uren bij transport via ‘roll-on-roll-off’. Anders moet 24 uur van te voren gemeld worden. Inspecties nog op ‘destination’; de locatie waar wordt afgeleverd.
• Vanaf 1 juli 2021 geldt de volledige fysieke importinspecties aan de Britse grens (‘point of entry’). Er is nog onduidelijkheid over welke faciliteiten in welke Britse havens (of in-land) beschikbaar komen.
• Over verpakkingsmateriaal zoals pallets dat leeg terug gaat, komt de Britse regering binnenkort nog met wetgeving.

De Britse regering maakte onlangs bekend zeker anderhalf miljard pond te gaan investeren in grenskantoren en inspectiefaciliteiten. Opnieuw een teken dat brexit veel geld kost. En dat terwijl de economieën van de EU en het VK door het diepste dal van de laatste honderd jaar gaan (corona). Niemand zit te wachten op nog meer schade voor de handel.

Wat moet er straks op het etiket?
Er is nog weinig duidelijk, behalve dat er lokale overheden kennelijk verantwoordelijk worden voor naleving van de regels. Over herkomstlabeling is ook nog geen duidelijkheid. Producten die vóór 1 januari 2021 de grens over gaan, hoeven in ieder geval niet opnieuw te worden gelabeld.

Is biologische certificering straks nog geldig in VK?
Het biologisch certificaat, zoals SKAL, dat door een controleorgaan in de EU is afgegeven voor een biologisch product dat ná 1 januari 2021 de grens over gaat, is in het VK kennelijk nog niet erkend. Dat betekent dat je gecertificeerd moet zijn door een Britse certificeerder, want anders kan je het EU-logo voor biologische land- en tuinbouw niet gebruiken. De Britse autoriteiten geven wel aan dat de biologische standaarden gelijk blijven aan die van de EU en dat tot eind 2021 de Europese biologische producten worden erkend als gelijkwaardig. Klik hier voor meer informatie.

Komt er een schadefonds voor ondernemers?
De Europese regeringsleiders spraken in juli af om ruim 8 miljard euro vrij te maken om de gevolgen van de brexit op te vangen: het ‘Brexit adjustment fund’. De Europese Commissie is bezig met de criteria. De land- en tuinbouw, en zeker die in Nederland, zou hier toegang toe moeten krijgen. COPA-COGECA heeft met ketenorganisaties hier al op aangedrongen in een brief aan de Europese Commissie.