Na inschrijving en ontvangst van mijn badge ga ik op zoek naar de inspiratiemarkt. Samen met de collega’s van LTO zijn we hier aanwezig om te laten zien hoe goede werkgevers met deze, voor onze sector zo belangrijke, medewerkers om gaan. In de centrale ontvangstruimte zie ik overheidsvertegenwoordigers, zowel landelijk als regionaal al geanimeerd in gesprek met vakbonden en arbeidsmigranten. Voor mij bekende én nieuwe gezichten: iedereen die er is zet zich in op het thema arbeidsmigranten of zoals wij het in de Glastuinbouw liever zeggen: internationale medewerkers.

Meer over het IPA
Vier jaar geleden verscheen het rapport ‘Geen tweederangsburgers’ van de commissie Roemer. Hierin staan een vijftigtal aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland tegen te gaan. De uitvoering van de aanbevelingen van het Aanjaagteam zijn een gedeelde verantwoordelijkheid van veel partijen. In de Interdepartementale Projectgroep Arbeidsmigranten (IPA) werken overheid, bedrijfsleven en vakbonden samen aan deze uitdaging. Het IPA is organisator van dit congres.

Opening door minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Om tien uur start het congres en wordt de dag geopend door Karien van Gennip; minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze benoemt dat ze een groeiend aantal initiatieven ziet, wetgeving in ontwikkeling en samenwerking om de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten uit te werken. Maar dat ook de keerzijde nog steeds voorkomt. Er zijn ondanks alle inspanningen nog steeds misstanden. ‘Laat dit nooit gewoon worden’, roept de minister ons terecht toe op.

Op het podium krijgt de minister de handreiking ‘Effectrapportage nieuwe bedrijvigheid’ overhandigd. In gesprek met een pilot gemeente en ondernemer wordt dit instrument van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten belicht. De gasten vertellen dat het de gemeente helpt om in gesprek te gaan over vragen als:

• wat voor economie willen wij als gemeente zijn;
• welke belangen komen er in de afweging bij keuzes rondom nieuwe bedrijvigheid?
• kan het bedrijf regionaal aan arbeidskrachten komen;
• of brengt vestiging een instroom aan internationale medewerkers op gang;
• en waar huisvesten wij deze mensen?

Het instrument helpt gemeentes met bedrijven en omwonenden het goede gesprek te voeren over het verdelen van de schaarse ruimte in ons land.

Over de Effectrapportage nieuwe bedrijvigheid
De effectrapportage is een nieuw instrument dat gemeenten kunnen inzetten als er sprake is van vestiging, uitbreiding of verplaatsing van een bedrijf. Het helpt gemeenten om vroegtijdig inzicht te krijgen in de effecten op huisvesting en het gesprek te voeren met ondernemers en omwonenden.

Het informeren van internationale medewerkers
Ook het onderwerp ‘informeren van internationale medewerkers’ wordt besproken. Daarmee is in de afgelopen vier jaar vooruitgang gemaakt! Door heel Nederland openen informatiepunten waar internationale medewerkers en werkgevers terecht kunnen met vragen over wonen en werken in Nederland. In Brabant zijn dit fysieke loketten, in Den Haag en Rotterdam zijn er mobiele teams. Op de informatiepunten zijn voorlichters die meerdere oost Europese talen spreken. Mooi dat na de website van SZW workinnl.nl nu ook de nog belangrijkere fysieke informatiepunten vorm krijgen. Een plek waar je iemand kunt spreken, het liefst in je eigen taal.

Lastig kiezen in de workshoprondes
Na het openingsprogramma moet ik kiezen tussen het brede aanbod van workshops. Ik kies als eerste voor de workshop over de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten. Een voor de Glastuinbouw belangrijke wet.

• Door toelatingseisen te stellen aan uitzendbureaus bescherm je de internationale medewerkers en creëer je een gelijkspeelveld voor uitleners.
• Wij werken veel met uitzendkrachten en willen dit graag goed doen.
• Certificering van uitzendbureaus helpt om het kaf van het koren te kunnen scheiden.
• De instituties die nodig zijn om de toelating tot de markt te toetsen en te inspecteren stellen het ministerie voor grote uitdagingen, krijgen we te horen.
• Dit moet goed geregeld worden, heel belangrijk, maar kost dus nu extra tijd en zorgt dat de nieuwe wet waarschijnlijk een jaar later zal worden ingevoerd.

In de lunchpauze tref ik Malgorzata Bos-Karczewska, zij leidt de workshop Taal en Integratie in de tweede ronde. Malgorzata is econoom en deskundige EU-arbeidsmigratie, adviseert het ministerie van SZW, de gemeenten Den Haag en Rotterdam en is ook lid van onze Maatschappelijke Raad van Advies Internationale Medewerkers (Over de Maatschappelijke Raad van Advies).

• Malgorzata vertelt: ‘Ik kom zelf uit Polen en heb gemerkt hoe belangrijk het spreken van de taal is. Het motto van mijn workshop is: taal en integratie zijn een onmisbare investering in de arbeidsmigrant. Het is een maatschappelijke opgave, niet alleen voor gemeenten, maar ook voor het bedrijfsleven. Gezien de arbeidsmarkt krapte is het niet louter een kwestie van goodwill kweken maar ook de eigen toekomst bestendiger maken. Want de factor arbeid of beter de mens wordt cruciaal.’ Malgorzata merkt veel positieve energie onder de deelnemers. ‘Het verheugt mij zeer dat zoveel mensen nu een steentje willen bijdragen om de positie van arbeidsmigranten te verbeteren.’

Ook Peter Loef (mijn voorganger bij Glastuinbouw Nederland) is van de partij. Hij werkt nu als Programmamanager Arbeidsmigratie bij de ABU (brancheorganisatie van de uitzendsector) en levert een bijdrage aan de workshop Dakloos en werkloos.  

• In deze workshop komt de kwetsbare positie van arbeidsmigranten aan de orde. ‘Onze leden pakken verantwoordelijkheid door mee te werken aan vangnet constructies. Wordt na inspectie bij misstanden een pand gesloten of moeten mensen uit een noodsituatie worden gehaald, dan voorkomt het vangnet dat de arbeidsmigranten op straat terecht komen en werkloos worden. Er wordt dan een noodbed geboden (veelal door een deelnemende Gemeenten) en onze leden bieden vervangend werk. Een mooi voorbeeld van samenwerking tussen overheid en uitzendsector,’ aldus Peter.

Inspiratiemarkt
’s Middags is er rondom het officiële programma een inspiratiemarkt voor de bezoekers. Samen met onze partners uit het LTO-cluster beman ik een stand. We zijn ingedeeld naast de vakbond CNV en de SNF, de stichting Normering Flexwonen (Deze stichting beheert het register van ondernemingen die aan de norm voor huisvesting van arbeidsmigranten voldoen.)

Wij willen onze bezoekers laten zien hoe we in onze sector samen investeren in goed werkgeverschap voor internationale medewerkers en dat begint met het zichtbaar zijn op events als deze. Hieronder een aantal voorbeelden van die ter sprake kwamen tijdens de markt:

• Een van de grote uitdagingen is huisvesting. ‘En juist in huisvesting is contact en samenwerking nodig,’ vertelt Robert Veenstra, collega vanuit LTO Noord. ‘We organiseren werkbezoeken aan huisvestingslocaties waarbij we regionaal gemeentebestuurders en ondernemers met elkaar in gesprek laten gaan. Elkaar kennen en spreken is belangrijk bij bijvoorbeeld vergunningverlening. Juist in onze sector speelt dit bij het bouwen van huisvesting op de onderneming zelf.’
• Mireille Patiwael, collega vanuit LTO Arbeidskracht is met andere onderwerpen bezig. ‘Met het vacature platform Seasonalwork.nl is er een Europees vacature platform. Je kunt als ondernemer zo zelf internationaal werven. En in samenwerking met HollandZorg en Zilveren Kruis is er een aantrekkelijke zorgverzekering juist voor buitenlandse seizoenarbeiders.’
• Nicole Alberts, collega van LLTB vult in het kader van goed werkgeverschap met nog een mooi voorbeeld aan: ‘In Venlo hebben ze een succesvolle pilot opgezet waarbij een speciale huisartsenpost voor internationale medewerkers in grote behoefte voorziet (al 24.000 patiënten ingeschreven). De praktijk van Healthcare for Internationals [H4I] wordt als zeer laagdrempelig ervaren. De 24/7 zorg is afgestemd op de doelgroep. Ze hanteren zeven talen en zitten in het Viecurie Medisch Centrum, waarbij de SEH bij hen op de gang zit.

Ook de checklist veilig en sociaal inzetten van derden voor arbeid: Goed Geregeld! kreeg een plekje in de stand samen met de Infokaart Veilig en gezond werken bij warm weer voor anderstalige medewerkers; initiatieven waar we vanuit Glastuinbouw Nederland aan hebben gewerkt.

Moe maar voldaan
Het einde van een lange maar inspirerende dag is aangebroken. Ik heb veel mooie voorbeelden gehoord en mensen gesproken die zich net als wij inzetten om het werken met internationale medewerkers goed te regelen. Wat is het een complex en moeilijk vraagstuk. Met een glimlach denk ik aan het mopje uit mijn jeugd: Hoe eet je een olifant? Hapje voor hapje. Gelukkig zijn we met veel eters om de olifant ‘arbeidsmigratie’ op te eten.

> Meer lezen over dit onderwerp? Bekijk dan dit artikel eens.