Bij de teelt van 2022 - 2023 hebben berekeningen aan de assimilatenbalans aangetoond dat een andere balans in de energie-input – meer kWh’s voor belichting en minder kuubs gas voor warmte – de ecologische voetafdruk van een kg komkommer verder kan verlagen. Tijdens deze teelt is gestreefd naar een elektraverbruik van 140 kWh/m² voor belichting (14 m³/m² aardgasequivalenten voor elektriciteit) en 6 m³/m² gas voor (buis)warmte, ten opzichte van 100 kWh/m² (10 m³/m² aardgasequivalenten voor elektriciteit) en 10 m³/m² tijdens de teelt van 2022 – 2023. In beide jaren draaide het dus om een in totaal gelijke energie-input: 20 m³/m² aardgasequivalenten.

Door de goede isolatie van de kas, is verdamping de grootste verliespost op de energiebalans van de kas. Door de verdamping nauwlettend te monitoren, kan deze zo nodig beperkt worden om het energieverbruik verder te minimaliseren. Hierbij is gestreefd naar een relatieve verdamping van minder dan 100 ml/mol PAR. Wanneer de verdamping hoger ligt, (boven de 120 ml/mol PAR), draagt extra belichting namelijk niet meer positief bij aan het opwarmen van de kas omdat de extra belichtingsenergie ten opzichte van de teelt van 2022 - 2023 volledig in verdamping wordt omgezet.

Samengevat zijn voor een energiebesparende teelt de volgende drie stappen gevolgd:

• Energiebesparing door kasisolatie
• Actieve ontvochtiging met warmte-terugwinning
• Verlaging van de hoeveelheid verdamping in gram/mol PAR

Resultaten en conclusies
Door meer energie voor belichting (140 kWh/m²) en minder voor warmte (6 m³/m²) te gebruiken, bleef de totale energie-input gelijk aan de teelt van 2022-2023 (20 m³/m² aardgasequivalenten), maar werd meer energie gebruikt voor belichting en minder energie voor (buis)warmte. Belangrijke maatregelen om de energiedoelstellingen te realiseren waren kasisolatie, actieve ontvochtiging met warmte-terugwinning en het beperken van verdamping tot <100 ml/mol PAR.

De productie bedroeg 48,8 kg/m², een toename van 45% vergeleken met 2022-2023, terwijl de benodigde energie per kilogram komkommer 19% lager lag. De lichtbenuttingsefficiëntie bleef echter lager dan verwacht (18,8 g/mol PAR), mogelijk door een hoog drogestofgehalte (3,4%) van de vruchten. Een hogere plantbelasting had wellicht dit effect kunnen verminderen. De resultaten tonen aan dat een verschuiving in energieverdeling de ecologische voetafdruk van de komkommerteelt kan aanzienlijk kan verlagen.

Financiers
Dit project is uitgevoerd door Botany en gefinancierd en gecoördineerd door Kas als Energiebron, een innovatieprogramma van LVVN en Glastuinbouw Nederland. Mede mogelijk gemaakt door Kennis in je Kas (KijK) en de Gewascoöperatie Komkommer). De proef is begeleid door telers.