In Nederland hebben we de afgelopen jaren fors ingezet op de energietransitie, maar daarbij leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie uit het oog verloren. Diversificatie van het energieaanbod, verlaging van de gasvraag via besparingen en duurzame energie, ondersteuning van huishoudens en mkb en het weren van speculanten uit de energiemarkt is nodig om de energielasten nu draagbaar te maken. Dat geeft Glastuinbouw Nederland de Tweede Kamer en minister voor Klimaat en Energie mee in aanloop naar de Europese Energieraad.

Ingrijpen verstoort markt op lange termijn
Afgelopen week pleitte de Europese Commissie voor interventie in de energiemarkt. Glastuinbouw Nederland is kritisch op marktingrijpen. Subsidiëring van leveranciers, door de prijzen kunstmatig om laag te brengen, resulteert in een onzichtbare verschuiving van de energiekosten naar de Staat. Bovendien verdwijnt bij het stellen van prijsmaxima de prikkel die hoge prijzen geven om de vraag te verminderen, wat uiteindelijk de consumentenprijzen weer doet dalen. Consumenten zullen daardoor weinig verschil merken in de portemonnee van deze gesubsidieerde prijsmaxima. Marktingrijpen werkt dus contraproductief.

In plaats daarvan roept Glastuinbouw Nederland op steun te geven aan lage- en middeninkomens en mkb-bedrijven, die tijdens deze crisis dreigen om te vallen. Een borgstellingsfonds op EU- en nationaal niveau kan hierin een eerste stap zijn. Daarnaast zou de positie van handelaren op de Europese energiemarkt kunnen worden herzien. Zij hebben veel invloed in de prijsbepaling op de markt en kunnen de gasprijs kunstmatig verhogen door gas van de markt af te halen, zonder zelf ook maar enig gas te gebruiken.  

Onconcurreerbaar energiespeelveld in Europa
In maart 2022 heeft de Europese Commissie een Staatssteunpakket en de GLB-crisisreserve opengesteld om de sector in deze noodsituatie te ondersteunen. Momenteel maakt het Rijk hier geen gebruik van. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie op de Europese markt doordat de kostprijzen voor Nederlandse telers fors hoger zijn dan die voor hun Europese concurrent. Glastuinbouw Nederland vraagt het kabinet deze oneerlijke concurrentie te stoppen en het steunpakket te gebruiken voor snellere verduurzaming van de glastuinbouw.

Diversifieer energieaanbod
Diversificatie van energiebronnen in Europa is nu noodzakelijk om het energieaanbod te vergroten. De glastuinbouwsector kan een grote rol spelen om de opwek van duurzame energie nationaal een sterke impuls te vervullen. Glastuinbouw Nederland wil daarom op korte termijn samen met het Rijk en keten inzetten op een investeringsimpuls om het aardgasverbruik de komende vijf jaar met ruim 900 miljoen kuub per jaar te verlagen. Daarbij kan een tijdelijke correctieregeling duurzame warmte de SDE-subsidie in de glastuinbouw weer uit het slop halen, waardoor glastuinders op korte termijn meer groene energie kunnen produceren als maatschappelijk alternatief voor (Russisch) gas.

In de bijlage de inbreng in het Commisiedebat Energieraad.