Het rapport van de Commissie Borstlap lijkt daar iets over te zeggen. Echter, het zondermeer beprijzen van flex ziet Glastuinbouw Nederland niet als oplossing. De ondernemersorganisatie komt, mede op basis van dit rapport, met voorstellen hoe de glastuinbouwsector een bijdrage kan leveren.

Niet reële beeldvorming flex
“Een van de aspecten die belangrijk is voor het vinden van een ook bij onze telers gedragen oplossing, is dat er bij beleidsmakers, vakbonden en instanties een reëel beeld ontstaat over de achtergronden van de flexibilisering”, aldus Sjaak van der Tak, voorzitter van Glastuinbouw Nederland. Het is niet zo dat er in een kas dankzij belichting gedurende het gehele jaar een vlakke arbeidsfilm is. Slechts gemiddeld 35% van de telers werkt met belichting en zelfs in die gevallen is er sprake van groeiseizoenen. “Wij hebben vakbonden inmiddels uitgenodigd en nodigen ook beleidsmakers uit om samen met ons in de praktijk kennis te nemen van de praktijk van de dag.”
Voorts is het bedrijfseconomisch onverantwoord om mensen een fulltime vast contract te bieden als er in perioden geen werk is. “Glastuinbouw Nederland zoekt oplossingen in de richting waar ook het rapport naar lijkt te wijzen, namelijk het bieden van onbepaalde tijd contracten waarbij er ruimte is om in perioden van het jaar minder of niet te werken. De wetgever zou hierbij kunnen faciliteren”, aldus Van der Tak.

Effect WAB zichtbaar
Gedurende het jaar werken er bijna 75.000 mensen in de glastuinbouw, 35.000 daarvan staan op de loonlijst. Overigens werken er slechts 1.700 ZZP-ers in de sector. Door pieken in het werk groeit het aantal van 75.000 naar 125.000. De flexschil groeit in de piek met 50.000, waarvan 5.000 dit doen in een loondienstverband. “Kijkend naar het aantal flexkrachten gedurende het jaar, lijkt er dus potentie te zijn om het aantal vaste contacten te laten stijgen. Dit bespreken wij ook met onze leden”, zegt Van der Tak. Financiële risico’s verbonden aan vaste contracten vormen de belemmering. Het rapport van de Commissie Borstlap neigt naar begrip. “Wij zien dat de financiële prikkels in de WAB inmiddels effect lijken te krijgen. Glastuinbouw Nederland verneemt van de leden dat zij besluiten om mensen vast in dienst te nemen.”

Financiële prikkels WAB
Feit is echter dat de flexibele schil in overgrote mate bestaat uit arbeidsmigranten. Dit is geen keuze maar noodzaak, omdat er onvoldoende ander tijdelijk arbeidsaanbod in Nederland beschikbaar is. Projecten met statushouders bieden weinig en onvoldoende volume en ook projecten met langdurig werklozen zijn weinig succesvol. Glastuinbouw Nederland blijft dit wel proberen. “Veel arbeidsmigranten willen om uiteenlopende redenen géén vast contract. Zie daar het dilemma voor onze leden. Zij worden de dupe van een systeem dat werkt vanuit het credo, ‘flex is doorgeschoten en moet worden beprijsd’. Werkgevers willen wel bewegen, maar kunnen de financiële prikkels van de WAB in grote mate niet omzetten naar het beoogde doel. Zij blijven dus zitten met een ordinaire kostenverhoging. Hier is het van belang dat overheid en sector met elkaar in gesprek gaan; dit kan niet de bedoeling zijn. Zeker nu de sector haar verantwoordelijkheid pakt, is het belang dat de overheid zich ook als partner opstelt”, aldus Sjaak van der Tak.

Economisch belang concurrerende sector
Glastuinbouw Nederland werkt er met haar leden hard aan om het imago van flex in positieve zin te beïnvloeden. Misstanden moeten worden aangepakt en goede voorbeelden meer voor het voetlicht gebracht. “We zullen het rapport van de commissie Borstlap verder gaan bestuderen en betrekken bij de eigen discussies met leden. Wij roepen beleidsmakers, vakbonden en overheid wel op mee te denken, ook vanuit economisch belang voor de BV Nederland. De grenzen van kostenverhoging binnen het internationale speelveld bereiken de grenzen. We moeten voorkomen dat een zo’n economisch belangrijke sector voor Nederland, zich gaat verplaatsen naar andere landen. Een ontwikkeling die al in gang is gezet, mede omdat het businessmodel van robotisering nog niet sluitend is. Daarom is het van belang ook evenwicht en balans te vinden in de beeldvorming rondom flex”, sluit Sjaak van der Tak af.