Succesvolle strijd Limburgse glastuinders tegen wassende water

De afgelopen dagen is er – terecht – veel aandacht geweest voor de enorme overstromingen in met name Limburg, België en Duitsland. De toeristische omgeving van Valkenburg stond in het centrum van de belangstelling, maar stroomafwaarts waren glastuinbouwbedrijven in de regio Venlo met man en macht in de weer om hun teeltbedrijven en woningen droog te houden.

“Donderdagmiddag, 15 juli, werd duidelijk dat de Maas een recordhoeveelheid water moest gaan verwerken. Een vaststaand feit daarbij was dat de dijkhoogte nabij het glastuinbouwgebied Velden/Hasselt/Genooi onvoldoende was om die waterstroom te kunnen pareren”, zo kijkt Jean Aerts terug op de situatie van vijf dagen geleden. De eerste indruk van de betrokkenen was dat de dijken in het gebied, waar ook veehouderij- en akkerbouwbedrijven zijn gevestigd, moesten worden verhoogd met zandzakken en landbouwfolie. Daarvoor zijn diezelfde avond nog plannen gemaakt.

Andere parameters
In 1995 is binnen twee dagen een vergelijkbare operatie uitgevoerd, weet Jean Aerts. “Toen is het gebied uiteindelijk droog gebleven, nadat het in 1993 wel is overstroomd.” Dertien maanden na die overstroming werd binnen 48 uur een nooddijk gemaakt met hulp van agrariërs en loonwerkers. Dankzij de opgedane kennis uit 1995 en de nabijheid van een grinddepot van de maaswerken in Lomm, kon met materiaal van de grindwinning worden gewerkt. Dijkwegen werden opgehoogd met 50 cm zand.
Vrijdag 16 juli leerde actuele, concrete informatie dat de piek van de waterstand Borgharen/Maastricht is gepasseerd en dat die piek net binnen de dijkhoogte zou blijven. “Echter anders dan in 1995 hebben de zijrivieren (Geul, Roer, Swalm), die achter Borgharen de Maas mede voeden, nu ook een record-afvoer te verwerken. Daardoor moesten andere parameters worden gehanteerd en bleven er bepaalde onzekerheden. Gelukkig was het vrijdag droog.”

Ruimte voor de rivier
Buurtbewoners en ondernemers zijn die dag aan het werk gegaan met zandzakken om zwakke plekken te kunnen versterken. “De betrokken ondernemers in het gebied zijn ook dijkwacht en zodoende goed op de hoogte van de koppeling tussen Borgharen en hun situatie in Velden”, verduidelijkt Jean Aerts. Alle aanpassingen van ruimte voor de rivier moesten zich vervolgens bewijzen. “De recordpiek in afvoer maakte dat het voor het gebied een spannende tijd bleef tot zaterdagnacht.”
LLTB voorzitter Leon Faassen was aanwezig bij de planningsbijeenkomst voor ondernemers in het gebied. "Als LLTB konden we de juiste mensen met elkaar verbinden."

Opluchting
Op zaterdag was de analyse was dat de gerealiseerde dijkverhoging (over 7 km!) voldoende was om de piek van zondagochtend vroeg op te vangen. Toen werd de hoogste waterstand verwacht.”
Als vroege dijkwacht was Jean Aerts die zondagochtend bij zonsopkomst in Velden. “Toen was de spanning er bij de ondernemers en vele vrijwilligers, die ‘operatie dijkverhoging’ in handen hadden, inmiddels af. Spanning maakte plaats voor opluchting. Wat resteert is opruimen en herstellen van de schade in Velden. Zwakke plekken hebben afgelopen dagen nog wel aandacht nodig gehad. Maar de Maas is hier binnen de (verhoogde) dijkkaders gebleven en dat voelt goed en geeft alle vrijwilligers loon naar werken. De opgedane ervaring moet leiden tot aanpassing van de dijken."

Grote vastberadenheid
Voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland heeft contact gehad met ondernemers in het gebied. Glastuinders die een essentiële, coördinerende rol hebben vervuld in de strijd tegen het natuurgeweld. “Ik ben trots op de leden die actief hebben meegeholpen om dreigende overstromingen in het glastuinbouwgebied te voorkomen. Het is mooi om te zien dat telers in lastige tijden hun verantwoordelijkheid nemen en vervolgens zoveel steun kregen. Uiteindelijk werd het een mooie klus van velen. Op basis van hun kennis van het gebied en eerdere min of meer vergelijkbare ervaringen, hebben zij in gezamenlijkheid en met grote vastberadenheid grotere overlast weten te voorkomen.”

LLTB organiseert woensdag 21 juli een rondgang door het gebied met Tweede Kamerlid Thom van Campen.

Roger Abbenhuijs

Glastuinbouw Nederland - © 2024