Hij constateert met tevredenheid dat de jongeren zeer actief en betrokken zijn. “De Bommelerwaard springt er landelijk gezien positief uit als je kijkt naar bedrijfsopvolging. Ik kreeg onlangs een schatting te horen dat er in dit gebied dertig ondernemers zijn jonger dan dertig jaar oud. Dat is veelzeggend voor dit gebied”, analyseert Toon van Tuijl met tevredenheid. De bedrijfsopvolging in het teeltgebied komt in de meeste gevallen uit de eigen familie, maar ook bij uitbreiding en aankoop zijn het de ondernemers uit de Bommelerwaard zelf die het initiatief en de regie nemen. “De dynamiek is groot.”
Ook Toon van Tuijl kan niet om de constatering heen dat er veel verandert en in de afgelopen twee tot drie jaar al is veranderd in de glastuinbouw. “Maar die uitdagingen worden heel positief opgepakt, mede door het nieuwe elan van de jongere generatie. Er heerst gemiddeld gezien een optimistische stemming. Dat neemt uiteraard niet weg dat ook in het teeltgebied ten zuiden van de Waal niet alles vanzelf gaat.”

Huisvesting
Mede daarom prijst de regiovoorzitter zich gelukkig met enerzijds de veerkracht en daadkracht bij de glastuinbouwbedrijven en anderzijds de betrokkenheid van de gemeente Zaltbommel. “Neem de problematiek van huisvesting van internationale werknemers, dat wordt hier gewoon goed geregeld. Nee, ook dat ging niet vanzelf, maar uiteindelijk werd de samenwerking zeer positief. Bedrijven krijgen hier de ruimte voor huisvesting op het eigen bedrijf. Ook wij hebben een deel van de bedrijfsruimte omgebouwd tot goede woningen voor onze veertig werknemers uit Oost-Europa.”
Aan dat besluit ging wel discussie in de gemeenteraad vooraf. “De glastuinbouw heeft het initiatief genomen, maar toen duidelijk werd dat bijvoorbeeld distributiecentra kampen met hetzelfde probleem, waren de gemeenteraadsleden snel overtuigd.”

Elektriciteitsnet
Energie is een ander treffend voorbeeld. De Bommelerwaard kwam een aantal jaren terug zelfs landelijk in het nieuws vanwege de beperkingen van het elektriciteitsnet. “Dat is aangekaart bij netbeheerder Leander. Middels cijfers afkomstig uit een ledenenquête in de regio kon de noodzaak haarfijn in kaart worden gebracht. Ook hier bleken ook andere bedrijven in het gebied te kunnen profiteren van de oplossing die wij met Leander en de gemeente hebben gerealiseerd.”
De verschillende themagroepen, waaraan de telers in het gebied zijn verbonden, ziet Toon van Tuijl als de basis van deze doelgerichte aanpak. “Een collectief belang vraagt om een collectieve aanpak, dat is een sterk punt van de Bommelerwaard. Zo ben ik er ook trots op dat negentig procent van de bedrijven in onze regio is aangesloten bij Glastuinbouw Nederland. Zodoende kunnen wij één krachtig geluid laten horen namens de sector.”

Ketelgas
Positief is ook de ervaring van de voorzitter van regio Gelderland-West met de werkorganisatie, in samenwerking met het landelijk bestuur van Glastuinbouw Nederland. “De energiecrisis is daar een goed voorbeeld van. We hebben in onze sector veel bedrijven met een WKK, maar zeker ook de bedrijven met ketelgas voelden de pijn van de hoge gasprijzen. Dat hebben we aangekaart en die boodschap is  heel goed opgepakt. Duidelijk werd uitgedragen dat Glastuinbouw Nederland gaat voor de collectieve belangen, dus niet alleen telers met WKK en/of belichting, maar zeker ook de telers met ketelgas. De meerwaarde van het brede palet aan glastuinbouwgewassen, zeker ook in de sierteelt, wordt onderkend. Dat waardeer ik zeer.”
Toon van Tuijl ziet de Bommelerwaard als een vooruitstrevende regio waar de kracht van het collectief zichtbaar is. Het probleem met de netcapaciteit en de huisvesting van internationale werknemers zijn al genoemd, de collectieve tuinbouwriolering is een ander aansprekend voorbeeld van de daadkracht en samenwerking in het teeltgebied.

Energiecrisis
Dit alles neemt niet weg dat de energiecrisis ook in de Bommelerwaard sporen achterlaat. De regiovoorzitter schat in dat 70% van de bedrijven goed draait, dat 5% het lastig heeft en dat de rest daar tussenin zit. “Sowieso zie je de nodige wisselingen in teelten. Er worden geen rozen meer geteeld in onze regio, bij phalaenopsis is een krimp zichtbaar en ook gerbera heeft wat hectares ingeleverd. Meerdere telers stappen over op snijhortensia, een gewas dat minder energie-intensief is.”
Nou is de regio Gelderland-West groter dan de Bommelerwaard. Hoe is de situatie in de gebieden Tuijl en Est? “Vooropgesteld, de telers in die gebieden zijn betrokken bij een groot aantal projecten van de Bommelerwaard. In Est zitten vooral glasgroentebedrijven, vooral paprika, met een totale oppervlakte van 25 tot 30 ha. In Tuijl worden alleen bloemen geteeld. De 25 tot 30 ondernemers in dit gebied telen vooral chrysanten en gerbera’s. Voor beide gebieden spelen uiteraard dezelfde uitdagingen als in de Bommelerwaard. Logisch dat ook hier sprake is van een nauwe samenwerking.”

Plantgezondheid
Afsluitend benoemt Toon van Tuijl twee belangrijke dossiers die hij ook bij het landelijk bestuur onder de aandacht brengt. “Allereerst plantgezondheid; ondernemers willen zeker aan de slag met IPM, maar het in rap tempo verdwijnen van noodzakelijke correctiemiddelen wordt een serieus probleem. Elke teelt verliest wel een essentieel middel. Dat staat de verdere opmars van geïntegreerd telen in de weg. Ik weet dat er al veel onderzoek wordt gedaan en dat is ook van groot belang. Een ontwikkeling als het gebruik van insectengaas is daar een mooi voorbeeld van. Feit is ook dat dit het beste wordt toegepast in nieuwe kassen. Dat is nog een punt van aandacht.”
Een andere wens is de toepassing van geothermie in het gebied. “Er zijn al proefboringen gedaan, maar die zijn gestopt vanwege geconstateerde breuken. Een alternatief om een bijdrage te leveren aan de energietransitie is voor de telers in onze regio meer dan welkom.”

In de rubriek ‘Regiovoorzitter in beeld’ laten we maandelijks een voorzitter van een regio van Glastuinbouw Nederland aan het woord over zijn of haar bestuursactiviteiten, ondernemerschap en visie op de actualiteit. Deze serie volgt op de reeks interviews uit 2022 waarin de leden van het hoofdbestuur van Glastuinbouw Nederland aan het woord zijn gekomen.
(Tekst: Roger Abbenhuijs)