Van Tuijl kiest voor afzet frambozen voor een goede mix van klanten

‘Geef kleur door’ is de naam van de campagne die begin april werd gelanceerd en aansluit bij het Internationaal Jaar van Groenten en Fruit van de Verenigde Naties. Doel is het vergroten van het bewustzijn over de belangrijke rol van groenten en fruit voor een duurzame en gezonde samenleving. Glastuinbouw Nederland laat regelmatig bedrijven aan het woord over de manier waarop zij kleur en gezondheid doorgeven. In reportage 3: Zachtfruitbedrijf Van Tuijl.

Nog even en dan worden de laatste paprika’s geoogst op het bedrijf van Kees en Geert-Jan en van Tuijl in Zaltbommel. Over enkele weken is het bedrijf een gespecialiseerd zachtfruitbedrijf. De frambozen waren er al, aardbeien nemen de plaats in van paprika’s. “In de huidige kas is geen goed rendement te halen in paprika. De hoge energieprijzen van dit moment hebben die beslissing versneld, want het rendement op langere termijn staat onder druk. Framboos en aardbei gaan prima samen, maar uiteraard weet je pas achteraf of het de juiste beslissing is geweest”, stelt Geert-Jan van Tuijl.
32 jaar lang werden er op het bedrijf aan de rand van Zaltbommel paprika’s geteeld, maar de basis ligt in aardbei. Tot 1988 teelde Van Tuijl senior – die vijf jaar geleden het bedrijf heeft overgedragen - al aardbeien onder plat glas, afgewisseld met tomaat en paprika. In die periode verdween de aardbeienteelt stilaan uit de streek waar ook de veiling is gevestigd. “Aardbeien en ook ander zachtfruit wordt steeds meer geteeld in moderne kassen. Ik denk dat het areaal aardbei in de Bommelerwaard nu groter is dan in de hoogtijdagen van vorige eeuw. En dan hebben we het nog niet eens over de hogere productie per hectare.”

Energiebehoefte
Het bedrijf heeft een oppervlakte van 6 hectare, waarvan 3,4 ha frambozen. Het overige deel wordt komende winter klaargemaakt voor aardbeien. De afzet loopt via Veiling Zaltbommel en Veiling Hoogstraten. Na de teeltwisseling gaan de aardbeien naar Zaltbommel, de frambozen naar beide veilingen. “Aardbei is een stabiel product dat qua arbeid en planning prima past bij frambozen. Belangrijk is bovendien de energiebehoefte. Afhankelijk van ras en plantschema is framboos te telen met 12 m3 per meter, voor aardbei is dat 18 m3, maar voor paprika 35 m3”, rekent Geert-Jan voor.

Kwaliteit
Bij de keuze voor framboos enkele jaren geleden, speelden uiteraard ook de marktkansen een belangrijke rol. “Jarenlang werden frambozen vooral verkocht aan de groentespeciaalzaken en de horeca, tegenwoordig is de supermarkt een belangrijk afzetkanaal.” Van Tuijl ziet een duidelijk verschil tussen de verschillende afzetkanalen. “Wij hebben drie teelten achter elkaar. Aan het begin van de teelt zijn de vruchten grof en is de kwaliteit het beste. Dat is vooral product voor de groothandel. Het laatste deel van de teelt levert een andere kwaliteit op. Die frambozen gaan voor een acceptabele prijs naar de retail. Een mooie mix van klanten, dat is wat we nastreven. Op die manier realiseer je het hoogste rendement.”

Duurzaamheid
Ondanks de snelgroeiende populariteit voor zachtfruit, met name ook bij jongere consumenten, waakt Geert-Jan voor een te positief verhaal. “Supermarkten kopen nog steeds vooral op prijs en dan hebben we te maken met concurrentie uit Zuid-Europa. Ook die landen zijn steeds vaker in staat om een goede smaak en kwaliteit te leveren. Bij bramen en aardbeien is het kwaliteitsverschil tussen Nederlands en importproduct groter dan bij frambozen. Daar moet je eerlijk in zijn. De import bepaalt voor een belangrijk deel de marktprijs voor frambozen. Natuurlijk kunnen we als Nederlandse zachtfruittelers inzetten op duurzaamheid, maar de realiteit is dat daar wel veel over wordt gesproken, maar dat het zich in de markt nog altijd niet uitbetaalt.”

Consument
Hoe enthousiast Geert-Jan ook is over zijn frambozen de afzet blijft wispelturig. “Het is lastig om te groeien in het duurdere segment en je wilt de topkwaliteit ook niet leveren voor retailprijzen. Helaas is het lastig om afspraken te maken met de supermarkten.” Dat is echter wel nodig, zeker ook vanwege de kwetsbaarheid van het fruit. “Frambozen, maar ook aardbeien zijn kwetsbare producten. Het wordt niet voor niets zacht-fruit genoemd. Dat vereist een gesloten koelketen, inclusief koelmeubels in de winkel. De houdbaarheid is beperkt, dus moet het niet te lang in een distributiecentrum blijven staan. Daar moet je goede afspraken over maken. Het voordeel van een goed houdbaar product moet je bij de consument neerleggen, dat vergroot zijn of haar tevredenheid. Daar is het om te doen: een tevreden consument is een terugkerende klant.” Rasontwikkelingen en omloopsnelheid hebben de kwaliteit in de winkel al aanzienlijk verbeterd. Ook de verpakking speelt een rol, waarbij retailers de afweging maken tussen prijs, kwaliteit en milieu. “Het gebruik van plastic verpakkingen is zeker een punt van aandacht. Wij kiezen vooralsnog voor een bakje met een deksel en een sticker. Dat willen we graag in eigen hand houden, zodat het fruit in de markt de presentatie krijgt die wij nastreven.”

Werknemers
Het frambozenseizoen start bij Van Tuijl eind maart en loopt in eerste instantie tot 1 juli. “Op dat moment neemt de buitenteelt het over. Wij oogsten vervolgens weer van eind september tot half november. Met aardbei kunnen we de pieken in de productie wat afzwakken. De oogstseizoenen in het voor- en najaar zijn immers wat langer zijn. Aardbeien willen we leveren tot vlak voor Kerstmis.” Waar de teelt van zachtfruit minder energie kost, liggen de arbeidskosten wel een stuk hoger dan bij paprika. “Voor paprika heb je drie medewerkers nodig per hectare, voor framboos is dat in het piekseizoen twintig personen en in het najaar altijd nog vijftien.” Die werknemers komen vooral uit Polen en ook steeds meer uit Roemenië. “Huisvesting regelen we zelf, tot ieders tevredenheid. Het is belangrijk dat werknemers het volgende seizoen weer bij je terugkomen. Tot corona lukte dat voor 85%. Nu hebben we weer een nieuwe groep moeten opbouwen. Een ervaren kracht die terugkomt heeft binnen enkele dagen de slag weer helemaal te pakken. Het inwerken van een nieuwe werknemer duurt echter drie weken.”
Om de werknemers meer continuïteit te kunnen bieden wordt veel samengewerkt met collega’s met andere teelten. “Zo kunnen we de mensen die willen blijven ook beter aan ons binden. Arbeid moet je gewoon goed op orde hebben, want dat is 50% van je kosten. Je verliest het daarop als je het niet goed voor elkaar hebt.”

De campagne ‘Geef kleur door’ loopt van Wereld Gezondheidsdag op 7 april tot Wereld Voedseldag op 16 oktober. Kijk voor meer informatie op de website www.geefkleurdoor.nl.

Roger Abbenhuijs

Glastuinbouw Nederland - © 2024