In de afgelopen maanden is de aanvoer van Russisch gas naar Europa verder afgenomen. Zo is de aanvoer via Duitsland al sinds september 2022 geheel beëindigd en is de aanvoer via Turkije en Oekraïne sterk afgenomen. De situatie op de Nederlandse en Europese Energiemarkten is daarmee sterk veranderd. Toch verwacht Gasunie Transport Services (GTS) op dit moment geen tekort aan gas voor de korte termijn, vanwege onder meer een lagere vraag naar gas, de uitbreiding van de LNG-capaciteit en de nog altijd goed gevulde gasopslagen. GTS voorziet dat de gaslevering aan (beschermde) afnemers dan ook niet in gevaar komt zolang de huidige situatie niet drastisch wijzigt.

Noodsituatie
“Ik heb er wel begrip voor dat het plan is opgesteld”, zegt Alexander Formsma, beleidsspecialist Klimaat en Energie, bij Glastuinbouw Nederland. “Los van de inhoud is het goed dat het plan nu nader wordt uitgewerkt. Als er daadwerkelijk een gastekort wordt verwacht, dan moet je nou eenmaal keuzes maken.” De afgelopen anderhalf jaar is Glastuinbouw Nederland betrokken geweest bij de totstandkoming. “Er is veel input gegeven, maar uiteindelijk heeft EZK de keuzes gemaakt.”
De maatregelenladder van het BH-G geeft een volgorde aan waarin maatregelen ter bestrijding van de crisis tijdens een noodsituatie worden overwogen. Afhankelijk van de aard en omvang van de specifieke crisissituatie kan worden besloten om bepaalde maatregelen uit de maatregelenladder niet uit te voeren. Maatregel 3 en maatregel 7 zijn de belangrijkste.

Vrijwillige besparingstender (maatregel 3)
Voordat maatregel 7, het verplicht afschakelen van bedrijven en sectoren, in werking treedt, vindt maatregel 3 plaats. De Regeling tijdelijke vrijwillige vermindering gasafname is een stimuleringsregeling waarmee met behulp van een tender op prijs een noodsituatie kan worden bestreden. Het acuut wegvallen van de aanvoer van miljoenen m3 aardgas maakt het noodzakelijk om de vraag van bedrijven snel naar beneden te brengen. De regeling heeft tot doel om met behulp van een subsidiemaatregel bedrijven te stimuleren vrijwillig een reductie van de afname van gas. Echter is besloten dat elektriciteitsproducten, en dus WKK’s, geen gebruik kunnen maken van deze besparingstender, omdat elektriciteit nog steeds nodig is in deze situatie en ze geen subsidie willen geven om dat af te schakelen.

Afschakeling niet-beschermde gasafnemers (maatregel 7)
In een inhoudelijke reactie op het afschakelplan in de kamerbrief van minister Jetten (zie afbeelding in de bijlage) zegt Alexander Formsma: “Als je naar het stappenplan kijkt, dan constateer ik dat elk glastuinbouwbedrijf met een WKK onder twee van de vier stappen valt. De sierteelt staat benoemd in groep 1 in geval van afschakeling, maar bedrijven met een WKK vallen onder groep 3. De groenteteelt zou daarentegen onder de uitzonderingsregel vallen en pas in stap 4 afgeschakeld worden. Maar groentebedrijven met een WKK vallen dan ook weer in groep 3 van stap 3. De onduidelijkheid komt doordat ze de telers met een WKK los hebben gemaakt van de sier- en groenteteelt. Dat is erg verwarrend, waardoor onze leden nog niet weten waar ze aan toe zijn. Daarover gaan we komende tijd met het ministerie van EZK in gesprek. Hier moet duidelijkheid in komen.”

De kamerbrief van minister Jetten is toegevoegd als bijlage, klik hier voor de bijlagen bij de brief.