‘Elke dag is anders, dat maakt het hier zo leuk’

Arrieke van den Berg (21) werkt bij aardbeienkwekerij Royal Berry in Bemmel, een dorp in de Betuwe, tussen Arnhem en Nijmegen. Ze is daar kwaliteitsmanager. Maar wat houdt haar werk precies in? En hoe word je eigenlijk kwaliteitsmanager? We gingen langs en vroegen het Arrieke zelf.

Aan het eind van de A15 ligt glastuinbouwgebied Next Garden. Hier zijn de drie vestigingen van Royal Berry te vinden. Wie het gebied inrijdt, ziet aan weerszijden van de weg uitgestrekte kassencomplexen. Vandaag is Arrieke haar dag begonnen op de bedrijfslocatie 4 Seasons, een naam die aangeeft dat de aardbeien van het bedrijf het hele jaar door te koop zijn.

In het nog splinternieuw ogende kantoor van de kwekerij, de vestiging werd een jaar geleden geopend, vertelt Arrieke dat ze sinds drie jaar bij Royal Berry werkt. “Ik heb mbo Voeding & Kwaliteit gedaan en wilde tijdens die opleiding graag stage lopen bij een instantie die de kwaliteit van voeding controleert. Maar vanwege de coronacrisis waren daar geen stageplekken. Toevallig kende ik Jan van Genderen, directeur en eigenaar van Royal Berry. Via hem kon ik hier stage lopen. Dat is me heel goed bevallen. Na het afronden van mijn opleiding kon ik hier als kwaliteitsmedewerker blijven werken. Later ben ik kwaliteitsmanager geworden.”

Kwaliteitseisen
Hoe een doorsnee werkdag er voor haar uitziet? Dat is volgens Arrieke niet in een paar zinnen uit te leggen. Het komt erop neer dat zij, samen met het team van kwaliteitscontroleurs, dagelijks de kwaliteit van de aardbeien in de gaten houdt. Maar daar komt veel bij kijken. “Een goede aardbei moet namelijk aan een hoop wettelijke kwaliteitseisen voldoen. Die hebben betrekking op kleur, grootte en vormafwijkingen van de aardbei, maar ook op aanwezigheid van ziekten en schadelijke beestjes. Daarnaast stellen afnemers, zoals supermarkten, hun eigen eisen die vaak verder gaan dan de wettelijke eisen”, legt Arrieke uit.

Ze geeft een voorbeeld: “Stel dat een aardbei volgens de Nederlandse regels minimaal een diameter van 22 millimeter moet hebben, dan kan een supermarkt eisen dat dat voor zijn winkels minimaal 27 millimeter moet zijn. Qua vorm mag er wettelijk gezien bijvoorbeeld maximaal 10% afwijking in zitten, terwijl een klant dat beperkt tot 5%. Onze plukkers bepalen tijdens het plukken al of een aardbei in klasse 1 (perfecte aardbei) valt of in klasse 2 (aardbei met bepaalde afwijkingen). Bij het verpakken worden de aardbeien nogmaals op kwaliteit en gewicht gecontroleerd.”

Elk aardbeienras heeft volgens Arrieke zijn eigen kwaliteitskenmerken. “Het ene ras geeft grotere aardbeien dan het andere of heeft meer vormafwijkingen dan het andere. Ook qua doorkleuring is er verschil tussen rassen. Je ziet soms aardbeien waarvan één kant nog wit is bijvoorbeeld. Dat wil je liever niet. We plukken de aardbei dan ook altijd ‘eetklaar’, wat betekent dat hij volledig is doorgekleurd, waardoor de smaak op zijn best is.”

Keurmerken en kwaliteitshandboek
Behalve met de wettelijke kwaliteitseisen en de eisen van klanten, heeft Royal Berry ook te maken met de eisen van de verschillende keurmerken die het bedrijf voert. Denk aan keurmerken die je in de winkel terugziet, zoals On the Way to PlanetProof en GlobalGAP, maar ook aan allerlei keurmerken die in de groothandel en bij supermarkten gebruikelijk zijn. In totaal gaat het al gauw om tien keurmerken. “De bijbehorende eisen, procedures, in te vullen formulieren en werkinstructies hebben we overzichtelijk in ons kwaliteitshandboek staan. Het zijn trouwens eisen die niet alleen over het telen, maar ook over het verpakken van het product gaan. Dagelijks controleer ik of er volgens de regels en instructies wordt gewerkt. Ook houd ik in de gaten of dingen beter kunnen. Daar alleen al aan heb ik een full time job.”

Inspecteur
Elk keurmerk laat jaarlijks controleren of zijn keurmerkhouders zich wel aan de eisen houden. Arrieke: “We krijgen daarom regelmatig bezoek van een inspecteur, die meestal voor meerdere keurmerken tegelijk nagaat of we het goed doen of niet. Zo’n controle heet een ‘audit’. Het voorbereiden en begeleiden daarvan is ook mijn taak.” Samen met de inspecteur loopt Arrieke dan een rondje over het bedrijf, waarbij ze samen een checklist afwerken. “In de praktijk loop ik drie rondjes, want we hebben immers drie bedrijfslocaties. Met een audit ben ik daarom al gauw twee dagen per locatie kwijt, dus daar heb ik mijn handen vol aan.”

Interne kwaliteitscontrole
Van de aardbeien die Royal Berry oogst, is 30% bestemd voor Nederlandse supermarkten. “Van de overige 70% gaat het merendeel naar Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. “Daarnaast exporteren we naar Scandinavië, Zwitserland, Noorwegen, IJsland, Finland, Hongkong, Singapore en Japan”, vertelt Arrieke.

Aardbeien voor de export moeten ook weer aan bepaalde eisen voldoen. Dat kunnen EU-eisen zijn of eisen van een land buiten de EU. Mensen van het Kwaliteits-Controle Bureau (KCB) inspecteren de producten. Arrieke: “Bij producten die de EU uitgaan, moet de KCB minimaal 60% van de partijen controleren. Als je echter op basis van het Reglement Interne Kwaliteitscontrole (RIK) gecertificeerd bent – en wij beschikken over zo’n RIK-certificaat – dan hoeft dat maar bij minimaal 5% van de partijen te gebeuren. De KCB hoeft daardoor veel minder vaak bij ons langs te komen. Dat scheelt tijd, waardoor de kwaliteit van de aardbeien langer behouden blijft.” De aansturing van de interne kwaliteitscontroleurs is ook een taak van Arrieke.

Voedselveiligheid
In de diverse certificeringen speelt voedselveiligheid volgens Arrieke een grote rol. “Zo mogen onze plukkers geen sieraden of kunstnagels dragen en zijn daarnaast in de verpakkingshal een haarnetje en jas verplicht. Er mag bijvoorbeeld geen oorbel in een bakje aardbeien terechtkomen. Vandaar dat een metaaldetector onderdeel is van onze verpakkingslijn.”

Verder gelden er strenge wettelijke regels als het gaat om de maximale hoeveelheid restjes van chemische gewasbeschermingsmiddelen die op aardbeien mogen worden aangetroffen. “Maandelijks nemen we monsters om na te gaan wat er aan ‘residu’ wordt aangetroffen. Per land verschillen de residuregels. Ook keurmerken stellen strenge eisen op dit gebied, net zoals de supermarkten.”

Steeds minder chemie
Sowieso worden er bij Royal Berry steeds minder chemische gewasbeschermingsmiddelen gebruikt om ziekten en schadelijke beestjes te bestrijden. “Dat moet ook om het keurmerk On the Way to PlanetProof te mogen voeren”, legt Arrieke uit. Daarom worden schadelijk beestjes zoveel mogelijk met ‘goede’ beestjes bestreden, denk aan roofmijten die schadelijke trips aanpakken. “En een schimmelziekte als meeldauw proberen we sinds kort te bestrijden met UV-licht (zie foto onderaan tekst). Daarvoor experimenteren we volop met een nieuwe vinding, een speciaal apparaat dat de aardbeienplanten met UV bestraalt.”

Rondom de kassen probeert de aardbeienkwekerij de biodiversiteit te vergroten door de aanplant van struiken en bomen die vogels, vlinders en insecten aantrekken. “Daarnaast maaien we de grasstroken langs de slootkanten om-en-om”, waarmee we ook weer voldoen aan On the Way to PlanetProof.”

Duurzaam telen
Ook veel gebieden is de kwekerij hard bezig verder te verduurzamen. Zo wordt de potgrond waarin de aardbeien worden geteeld, niet gekocht, maar geleaset. “Na afloop van de teelt rooien we de planten en gaat de potgrond terug naar de leverancier die er weer potgrond van maakt voor de verkoop aan consumenten. Op die manier heeft de potgrond dus een tweede leven.”

Ook wat energiegebruik betreft, doet het bedrijf er volgens Arrieke alles aan om stappen te zetten naar een klimaatneutrale toekomst. Op de twee locaties waarin ook ’s winters aardbeien worden geteeld, hangen ledlampen om de groei van de planten te stimuleren. Die ledbelichting levert een aanzienlijke energiebesparing op en leidt tot minder CO2-uitstoot. Ook hebben we er bewust voor gekozen onze aardbeien zelf te verpakken. Dat scheelt transport naar een verpakkingsbedrijf en dus CO2-uitstoot.”

Doorsnee werkdag
Een doorsnee werkdag? Volgens Arrieke bestaat die niet. “Tuurlijk, ik begin elke dag om acht uur, bijna elke dag maak ik een rondje langs onze drie locaties om te controleren of alles op orde is in de kassen en de verpakkingshallen, of het klopt met de eisen uit de certificaten, dus dat zijn terugkerende werkzaamheden. Maar ik krijg hier ook veel vrijheid om mijn werk zelfstandig in te richten. Bovendien gebeuren er elke dag wel dingen die je niet zag aankomen. Elke dag is anders en dat maakt het hier zo leuk!”

De stormachtige groei van Royal Berry

Op 1 hectare – een oppervlakte van iets meer dan een voetbalveld – begon Jan van Genderen op 17-jarige leeftijd zijn eigen aardbeienkwekerij. Dat was in Poederoijen in de Bommelerwaard. Met vallen en opstaan leert hij daar de fijne kneepjes van het vak. In 2011 besluit hij het groter aan te pakken. Hij verkoopt het bedrijf en begint opnieuw in de Betuwe, dit keer op 6 hectare. Sindsdien maakt de onderneming een stormachtige groei door. Inmiddels zijn er drie locaties en telt de kwekerij in totaal 36 hectare kassen en 21 hectare plastic tunnels waarin de aardbeien worden geteeld.

Bij Royal Berry werken zo’n 300 mensen. Het plukken, sorteren en verpakken van de aardbeien doen Poolse en Roemeense arbeidskrachten. Zij wonen in modern ingerichte stacaravans aan de rand van het bedrijfsterrein. Maar als het aan de aardbeienteler ligt, gaat dat snel veranderen. Het bedrijf heeft een uitgewerkt plan bij de gemeente ingediend voor de bouw van een woonpark voor zijn buitenlandse medewerkers. Het is nu wachten totdat alle ruimtelijke procedures zijn afgerond.

Glastuinbouw Nederland - © 2024