Nederland kent regionaal grote verschillen in ondergrond, en daardoor verschilt de geschiktheid en kansen voor geothermie. Het dossier geothermie is daardoor heel belangrijk onderdeel in de diverse verduurzamingsopties die een tuinbouwregio heeft. Het matrixgesteente in West- en Noord-Nederland is goed te modelleren in de voorspelbaarheid van risico, omdat het eenvormig is. En daarmee hebben we in de tuinbouw goede ervaringen. Naast warmte is er vaak nevenoogst van gas. Met dat gas kan vaak weer elektra worden opgewekt met een WKK voor de pompinstallatie die het geothermiewater rondpompt.

Proefproject stilgelegd
In het gebied begrenst door Breda/Tilburg-Utrecht-Nijmegen/Arnhem is de ondergrond gevuld met karst of breukgesteente. Hierdoor kunnen grote verschillen ontstaan in de ondergrond op relatief korte afstand. Nadeel is dat de ondergrond daardoor lastig te modelleren is en er per boorlocatie uitvoeriger en duurder maatwerk onderzoek nodig is. De karsten of holtes of de verticale breuken kunnen makkelijk waterdoorstromend zijn zodat goede warmteprestaties mogelijk zijn.

De enige geothermielocaties in Nederland in breuken liggen in het gebied Californië in Limburg. Maar die liggen sinds 2018 stil. Feitelijk is toen het proefproject stilgelegd en zijn aan beide projecten nooit definitieve winningsvergunningen verstrekt. De CLG/Nappa-put heeft nog een bezwaarschrift lopen tegen de afwijzing van de winningsvergunning. In de proefperiode hebben de beide putten een goede COP gedraaid van tenminste 1:40. Die kennis is in ieder geval opgedaan en is een goede economische prestatie. Er was geen nevenoogst van gas of olie, hetgeen ook positief uitpakt voor de risicoladder.

Mijnwet
De mijnwet is gemoderniseerd en juli 2023 gepubliceerd en wordt uitgewerkt op meer detailniveau. Er zijn inmiddels eerste duidingen op aanvaardbaar risico en december was er een eerste uitleg van EBN hoe de situatie ervoor staat. Hoe pakt de nieuwe mijnbouwwet uit in de praktijk? Zie ook de EBN-presentatie onder dit bericht. In ieder geval blijkt dat de maatwerk SDRA per boorlocatie flinke kosten zal veroorzaken.

Daarnaast is er de omgang met de drinkwaterreserveringsgebieden. In de uitwerking van de mijnbouwwet zou doorboring niet zijn toegestaan. Daarmee worden in gebieden met grondwaterwinning grote gebieden uitgesloten voor geothermie. De Tweede Kamerleden Erkens (VVD) en Grinwis (CU) hebben hierover vragen gesteld aan de minister van EZK. Ze vragen zich af of de maatregel nog wel proportioneel is nu de geothermie sector dubbele casings als industriestandaard hanteert. Zie hier.

Voor de glastuinbouwregio’s in Zuidoost-Nederland en delen van Gelderland zijn de antwoorden van belang, omdat ze in Brabant te maken hebben met de roerdalslenk, en in Limburg met de Venlo-schol: gondwaterreserveringsgebieden die de halve provincie omvatten en waar je niet schuin onder kunt boren in een geothermie-project. Anders dan in de drinkwater-infiltratiegebieden in West Nederland die relatief klein zijn en waar je schuin onder kunt boren zoals nadrukkelijk in de mijnwet staat.

En de eisen op aanvaardbaar risico in de nieuwe mijnbouwwet lijken haalbaar, de nevenkosten naar een definitieve winningsvergunning door het maatwerk SDRA zijn heel erg hoog. Daar is echt nadere duiding voor nodig of hier haalbare projecten uit voortkomen. Boren zonder zicht op een winningsvergunning is een te zware eis.

Duitsland
Uit Duitsland is er ook goed nieuws. Met een nieuwe boortechniek kun je stroom en warmtewinnen uit een geothermiebron. Zie hierover een film op YouTube. Het water is op stoomtemperatuur en kan een dynamo aandrijven en dan voor warmte worden benut. Dit kan mogelijk ook voor de Neerlandse situatie interessant zijn.