Dat erkent ook de Europese Commissie met het langverwachte wetsvoorstel dat NGTs eindelijk zou toelaten in Europa. Glastuinbouw Nederland is ingenomen met deze cruciale stap, die telers handelingsperspectief biedt op de lange termijn.

Op 5 juli 2023 lanceerde de Commissie een wetsvoorstel dat mogelijkheden biedt voor plantaardige toepassingen van NGTs. Adri Bom-Lemstra, voorzitter Glastuinbouw Nederland: “In het licht van het krimpende middelenpakket en de reductie-eisen in de SUR is dit wetsvoorstel een belangrijke aanvulling aan de nog lege groene medicijnkast van telers. Doordat weerbare gewassen minder water, gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest nodig hebben, kunnen NGTs een belangrijke bijdrage leveren aan de Europese voedselsoevereiniteit, klimaatadaptatie en verdere verduurzaming van de tuinbouw. Ik roep het Europees Parlement en de Europese landbouwministers daarom op deze wet snel verder uit te werken en deze nog voor het einde van hun mandaat in 2024 af te ronden, zodat telers zo snel mogelijk kunnen beschikken over weerbaardere rassen. Dit geldt in het bijzonder voor kleinere teelten waaronder de glasgroente- en sierteelt.”

Twee typen veredelingstechnieken
De Commissie stelt voor om NGT-toepassingen in twee categorieën op te delen. Dit geldt ook voor herbicidetolerante gewassen. Onder de eerste categorie vallen de gewassen die ook met klassieke veredeling of op natuurlijke wijze zouden kunnen worden verkregen. Voor deze gewassen zou een verificatieplicht gelden, een aanzienlijke vereenvoudiging ten opzichte van de huidige GMO-wetgeving. Categorie 1-planten hoeven geen NGT-label in de keten te dragen, wel moeten de zaden van een label worden voorzien.

Veredelde gewassen die niet voldoen aan de criteria voor categorie 1, vallen in categorie 2. Voor deze categorie geldt een ‘GMO-light’-procedure. De uitgebreide veiligheidsbeoordeling en autorisatie blijft, maar de lange, complexe en dure GMO-procedure wordt vereenvoudigd. Dit geldt met name voor kleinere veredelaars. Ook doet de Commissie voorstellen om een gelijk speelveld binnen de EU te behouden, waardoor EU-lidstaten minder mogelijkheden krijgen om de teelt van goedgekeurde NGT-gewassen te blokkeren. Verder wil de Commissie NGT-toepassingen die bijdragen aan duurzaamheid stimuleren.

Bom-Lemstra: “De praktische toepasbaarheid van de toetsingscriteria is nog onzeker, omdat deze niet altijd overeen lijken te komen met de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Dit geldt bijvoorbeeld voor het maximaal aanpassingen dat mag worden gedaan, terwijl droogte-resistentie vaak meerdere aanpassingen vraagt vanwege de complexe eigenschappen. Daarnaast blijft onduidelijk welke informatie een aanvrager moet aanleveren ter goedkeuring, het grootste struikelblok in de huidige GMO-wetgeving. Voor optimale benutting van NGTs in Europa zal de Commissie dit financiële en administratieve struikelblok definitief uit de weg moeten ruimen.”

Geen NGT in de biologische sector
Alle NGT-gewassen, ongeacht type, worden voor de biologische sector gezien als GMO. Kortom, deze veredelde gewassen mogen niet worden gebruikt in de biologische teelt. Dit geldt ook voor categorie 1, gewassen die ook op natuurlijke of klassieke wijze zouden kunnen worden verkregen. Daarmee handhaaft de Commissie co-existentie van wel en niet veredelde gewassen op de interne markt. Het wetsvoorstel laat voor Glastuinbouw Nederland echter nog onduidelijk hoe deze bepaling in de praktijk kan worden gehandhaafd, zeker in het geval van buitenlandse import van plantmateriaal.