Lees hier meer over de Richtlijn Bodemmonitoring.

In het kader van de EU-Biodiversiteitsstrategie voor 2030 stelde de Commissie op 5 juli 2023 de Commissie een richtlijn op met als doel het monitoren van bodemgezondheid. 70% van de bodems in de EU is volgens de Commissie niet in goede staat en komt daarom nu met gemeenschappelijk bodembeleid onder de Europese Green Deal.

Adri Bom-Lemstra, voorzitter Glastuinbouw Nederland: “Gezonde bodems vraagt vakmanschap. Maar ook maatwerk dat ruimte biedt voor ondernemers om vrijwillig te werken aan bodemgezondheid. Uniform Europees milieubeleid heeft in het verleden al vaker geleid tot onwerkbare situaties op het telerserf. Bovendien voert Nederland als een van de eerste lidstaten al veertig jaar actief bodembeleid. Generiek EU-beleid leidt in dit geval eerder tot beperkingen voor telers dan dat ze per gebied en per bedrijf worden uitgedaagd tot nog beter bodembeheer. Dat is een gemist kans.”

Bodemkwaliteit verbeteren in districten
In dit wetsvoorstel krijgen lidstaten vier jaar de tijd om de bodemkwaliteit vast te stellen en de benodigde maatregelen voor te bereiden. Lidstaten richten hiervoor zogenaamde bodemdistricten op, waarvoor specifieke maatregelen gaan gelden. In Nederland komen er minimaal vier districten. Glastuinbouw Nederland maakt zich echter zorgen over deze zonering. Niet alleen bestaan er al diverse beschermingsgebieden in Nederland, maar ook is de bodemdiversiteit binnen deze districten groot. Vruchtbaar bodembeheer vraagt regionaal maatwerk per gebied en bedrijf in plaats van nietszeggende districten.

Bom-Lemstra: “Het belang van maatwerk wordt extra benadrukt door de wens van de Commissie om ‘land take’ terug te dringen. Hieronder schaart Europa in het huidige voorstel mogelijk ook kunstmatig landgebruik via kassen. Dit terwijl een gesloten glastuinbouw juist bijdraagt aan bodemgezondheid en biodiversiteit. Met nagenoeg nulemissie voorkomen we emissie van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar bodem en water. Bij de verdere uitwerking van deze richtlijn zullen Europa en Nederland ruimte moeten blijven bieden voor dit duurzaam bodembeheer door onze glastuinders.”

Classificatie en uitvoeren van bodemgezondheid
Lidstaten wordt gevraagd om maatregelen te treffen voor duurzaam bodembeheer. Hiertoe moet eerst worden bepaald of een bodem gezond is of niet. Een gezonde bodem moet aan een aantal criteria voldoen en als één van deze criteria niet wordt gehaald geldt een bodem als ‘ongezond’. Glastuinbouw Nederland maakt zich zorgen dat de Commissie daarmee dezelfde systeemfout begaat als met de Kaderrichtlijn Water (KRW) en daardoor mogelijke een groot deel van de Nederlandse gronden onterecht als ‘ongezond’ zal bestempelen.

Voor ongezonde bodems moeten lidstaten maatregelen treffen om de bodemkwaliteit te verbeteren. Deze maatregelen moeten geleidelijk worden doorgevoerd maar zijn niet vrijwillig en vrijblijvend. Voorbeelden van maatregelen zijn het managen van teelten door eisen te stellen aan precisietechnieken, nutriënten- en watergebruik, dat direct telers op hun erf raakt.

Vervolgstappen
Nu zijn het Europees Parlement en de Raad van Europese Ministers aan zet. De komende periode zullen zij met elkaar onderhandelen over het voorstel van de Commissie en een positie innemen. Glastuinbouw Nederland staat daarbij in nauw contact met onze Europarlementariërs, Kamerleden en betrokken ministers om te werken aan werkbaar bodembeleid.