In de glastuinbouw zijn internationale werknemers al decennialang onmisbaar. Leden van Glastuinbouw Nederland voelen zich verantwoordelijk voor het welzijn van deze groep. We hebben een Maatschappelijke Raad van Advies Internationale Medewerkers (MRvA) die met ons meedenkt op dit dossier. Recent heeft de MRvA samen met gasten gereflecteerd op de toekomst van arbeidsmigratie. Vanuit de Glastuinbouw sector namen naast de voorzitter twee ondernemers deel aan het gesprek. De discussie werd geopend door Frank van Gool en Gert-Jan Segers, beiden verbonden aan OTTO Work Force. OTTO Work Force is marktleider op het gebied van arbeidsmigranten en wil mee de toon zetten: arbeidsmigratie moet op een goede manier gebeuren. In het deltaplan arbeidsmigratie werken zij hun ideeën uit tot een voorstel aan politiek en samenleving.

Arbeidsmarkt
Vanuit arbeidsmarktperspectief zie je vergrijzing: vooral in Europa en in het bijzonder in Oost-Europa. Innovatie en automatisering gaan bijdragen aan het terugdringen van arbeid, maar gaan niet de hele oplossing voor het arbeidsmarkt vraagstuk bieden. Wat heb je nodig om van buiten Europa medewerkers aan te trekken en dit vanuit het perspectief 'wat is er voor nodig om dit goed te doen?'. Regel het, is het gezamenlijke pleidooi. Dit voorkomt illegaliteit. Zolang de levensstandaard uiteenloopt blijven mensen zoeken naar een beter inkomen.

In het huidige debat staat wat er fout gaat centraal. Het gesprek gaat over misstanden, problemen, verdringing, stapje voor stapje wordt er gewerkt aan oplossingen. Dit zie je ook terug in de aanbevelingen van het aanjaagteam van Roemer.

Deltaplan arbeidsmigratie
Uit het deltaplan arbeidsmigratie spreekt de ambitie om het goed te regelen. Grip op arbeidsmigratie via (wettelijke) regels en vergunningen. Hoe kom je tot arbeidsmigratie die goed is voor: Nederland, werkgever, werknemer en het land van herkomst van de arbeidsmigrant? Centraal staat de vraag/ambitie om arbeidsmigratie circulair te maken.

In het deltaplan arbeidsmigratie wordt gesproken over het reguleren van de arbeid. Medewerkers van buiten de EU komen voor een vooraf afgesproken termijn naar Nederland. Het is niet de bedoeling dat zij in een constructie terecht komen. In dienst bij de werkgever is het uitgangspunt, dan heb je arbeidsverhoudingen naar Nederlandse maatstaven. Ook fatsoenlijke huisvesting is onderdeel van de deal. Na de afgesproken periode van maximaal 5 jaar keren deze medewerkers met kennis, kunde en hun verdiende salaris terug naar het land van herkomst. Daarmee kunnen ze weer een bijdrage leveren aan de economische ontwikkeling en daarmee de welvaart van hun thuisland.

Migratie buiten de EU
Er is onderscheid: voor arbeidsmigranten binnen de EU geldt het recht op vrij verkeer, werken binnen de EU grenzen. Voor arbeidsmigranten van buiten de EU kun je nadere regels bepalen, wettelijk termijnen vastleggen. Het verplicht terugkeren van de arbeidsmigrant voorkomt de wissel die arbeidsmigratie trekt op de samenleving; wonen in Nederland. In de glastuinbouw zien we ook een groep arbeidsmigranten die komt om een paar seizoenen te werken en met dit geld een toekomst te bouwen in het land van herkomst. Voor veel werk, bijvoorbeeld productiewerk, is weinig scholing nodig. Wat neem je dan mee terug naar het land van herkomst?

Voorwaarden
De voorwaarden om te komen werken in Nederland moeten helder zijn, wettelijk geregeld. Qua periode wordt nu vanuit OTTO Work Force gedacht aan een maximum van 5 jaar. Ook ruimte om tijdelijk een aantal seizoenen naar Nederland te komen is belangrijk voor onze sector. Je moet ‘de nieuwe’ regels kunnen handhaven. Certificeren van uitzendbureaus is een belangrijke stap. Het certificaat moet ook in de praktijk waarde hebben/krijgen, onder andere door goede handhaving. Via het reguleren van uitzendwerk krijg je grip op de inzet van arbeidsmigranten. Het draagvlak (maatschappelijk en politiek) voor de noodzaak van arbeidsmigratie moet groeien. De deelnemers zien huisvesting als een centraal vraagstuk rondom het krijgen of nu ontbreken van draagvlak. Iedere werkgever zou zelf voor huisvesting moeten zorgen van zijn arbeidsmigranten. Dit kan alleen als gemeenten de benodigde vergunningen verlenen.

“Doe de achterdeur dicht, vergroot (perceptie) pak kans en zorg dat je flinke sancties kunt opleggen.”

Samenvatting
Als de agenda tot een einde komt, rondt de voorzitter af met puntsgewijs de ambities en hoofdlijnen te benoemen.

De basis op orde:

1. Tijdelijke huisvesting
2. Correcte betaling
3. Vergunning uitzendwerk
4. Handhaven van de vergunning

Toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt van buiten EU regelen.

1. Maximale termijn
2. Wettelijke regels
3. Aantonen dat er niemand op de Nederlandse arbeidsmarkt is

We hebben een boeiend gesprek gehad met ook voor onze eigen positionpaper de nodige input. We staan samen voor de uitdaging om de kloof tussen wetten, beleid, plannen, papier enerzijds en de uitvoering en praktijk anderzijds kleiner te maken. Het deltaplan arbeidsmigratie en onze eigen positionpaper bij de toekomst van arbeidsmigratie in de land- en tuinbouw kunnen hieraan bijdragen.

Om de speerpunten uit de Human Capital Agenda in het bijzonder voor Internationale Werknemers te bereiken, is de Maatschappelijke Raad van Advies Internationale Werknemers ingesteld. In deze adviesraad nemen specialisten deel, die een onafhankelijke kritische reflectie geven op Glastuinbouw Nederland en de voortgang op onze uitdagingen. Ook deelt de MRvA actuele inzichten op het thema. Daarnaast brengt de MRvA leden in verbinding met de belangen en beeldvorming van de relevante maatschappelijke doelgroepen.

Meer informatie Over de Maatschappelijke Raad van Advies is te lezen op de website van Glastuinbouw Nederland.