‘Telers zijn van nature positief, maar er zijn beren op de weg’

Het zijn drukke weken voor teler Frank Wilting, voorzitter van de regio Gelderland-Oost van Glastuinbouw Nederland. Het zachtfruitseizoen staat op punt van beginnen en daar komt bij dat zijn 1,2 ha grote bedrijf wordt uitgebreid met overkapte trayvelden voor aardbeien. Dat getuigt van een positieve kijk op de toekomst, maar Frank Wilting ziet ook wel wat beren op de weg. “2022 was een veelbewogen jaar, toch denk ik dat de toekomst lastiger is dan het verleden. Er komt heel wat op telers af de komende jaren.”

De basis van familiebedrijf Wilting-Arentz ligt in de groente, zowel glas als vollegrond. “Buiten was niet mijn ding, daarom zijn we gaan specialiseren onder glas”, zo kijkt Frank terug. Sinds 2013 ligt de nadruk op de teelt van aardbeien en frambozen, maar er worden ook nog traditionele (vergeten) groenten geteeld op het bedrijf in Loo-Duiven. “Ik kwam destijds in contact met een frambozenteler. Die teelt trok mij wel.”
Het afgelopen jaar stonden de prijzen voor zachtfruit onder druk en dat in een jaar waarin de energiecrisis de sfeer bepaalde. “En dat gaat nog zeker een staartje krijgen. Onder druk van de overheid worden we als glastuinbouw voor de nodige dilemma’s geplaatst. De nu voorliggende aanpassingen van de energiebelasting en de snelheid waarmee de energietransitie gestalte moet krijgen, zijn thema’s die mij best zorgen baren. Als ik naar ons eigen bedrijf kijk; we zijn met 1,2 ha een bescheiden bedrijf, solitair gevestigd en zonder opvolging. Dan vraag je je best eens af hoe je de eindstreep gaat halen.”

Brede palet
De regiovoorzitter rekent verder: “Ik gebruik op jaarbasis 9 m3 gas per m2. Welke investering in een duurzaam alternatief is dan rendabel? Dat is economisch al lastig en onze locatie stelt ons ook voor technische uitdagingen. Ik vrees voor het voortbestaan van meerdere solitair gevestigde glastuinbouwbedrijven.” Dat zijn signalen die Frank Wilting vanuit de regio nadrukkelijk agendeert bij het landelijk bestuur in Zoetermeer.
Het gaat naar zijn mening niet alleen om het mogelijk wegvallen van hectares glas, maar zeker ook om verschraling van het Nederlandse aanbod van glasgroenten. “Deze bedrijven zijn een belangrijk onderdeel van het brede palet. Het kan niet de bedoeling zijn dat de teelt van deze nicheproducten uit ons land verdwijnt. Groenten die gekwalificeerd werden als ‘vergeten’ mogen zich juist verheugen in een toenemende belangstelling.”

Onrealistisch tijdspad
Ook qua teeltbedrijven en locaties is de diversiteit groot in Gelderland-Oost, stelt Frank Wilting. “Voor de telers in de cluster Bergerden, tussen Arnhem en Nijmegen, is de situatie anders dan voor ons. Met diverse voorzieningen op gebied van  biomassa en WKO en in de toekomst misschien nog wel geothermie zijn daar meer oplossingen voor handen om invulling te geven aan de energietransitie.”
Wat hem in zijn algemeenheid stoort is het korte tijdspad dat door de regering wordt opgelegd. “Dat is niet realistisch. Het is logisch dat er wat moet gebeuren, daar ben ik me van bewust. Maar dat vergt tijd en investeringen, kijk alleen maar naar de aanpassingen van de infrastructuur. Momenteel lijkt waterstof het nieuwe alternatief, maar bij die ontwikkeling zal de glastuinbouw zeker niet vooraan staan. Oplossingen zijn er of komen er, maar niet binnen een tijdsbestek van anderhalf jaar.”
Met meer solitair gevestigde bedrijven kijkt Frank Wilting ondertussen naar de mogelijkheid van andere betaalbare en rendabele oplossingen. “Misschien een  proefboring op het gebied van geothermie, maar dat is nog niet meer dan een hersenspinsel. We zullen er, bij eventuele kansen hier, wel andere sectoren of misschien wel stadsverwarming bij moeten betrekken. Anders zal dit financieel ook niet haalbaar zijn. Nogmaals, het kost gewoon veel tijd.”

Perspectief bieden
Met de uitslag van de provinciale verkiezingen nog volop in het nieuws, durft Frank Wilting wel te stellen dat het politieke klimaat er in het land en in de provincie niet slechter op is geworden. “BBB heeft inmiddels gesproken met de coalitie. Ik zie meer perspectief voor de land- en tuinbouw in Nederland dan begin maart. Wat toen voor de regering nog uitgesloten was, lijkt nu wel bespreekbaar. Dat leidt niet meteen tot een jubelstemming, maar dit is wel een uitslag die niemand kan negeren.”
Net als de boeren moet ook de glastuinbouw perspectief hebben, zo meent Frank Wilting. “Iedereen hikt tegen de energiebelasting aan. Dat zorgt voor veel onzekerheid; moet je investeren, kun je investeren en zo ja waarin? Ondernemers zijn per definitie optimistisch. Het sentiment is enerzijds positief, maar het is niet eenvoudig om dat zo te houden. Er wordt bovendien voorbij gegaan aan het feit dat er in de glastuinbouw de afgelopen decennia al heel veel is gedaan op gebied van besparing en duurzaamheid.”

Kostenstijgingen
Die constatering brengt de voorzitter bij een ander belangrijk punt van aandacht: arbeid. “Om de lopende zaken te kunnen blijven doen en nieuwe initiatieven op te pakken, hebben we uiteraard voldoende goede mensen nodig. De glastuinbouw is en blijft voorlopig een arbeidsintensieve sector. Nicheproducten, zoals wij die telen, hebben wellicht nog net iets meer vaardige handen nodig. Daar moeten we ons als sector sterk voor blijven maken.”
De stijgende loonkosten hebben ook zeker invloed op de bedrijfsvoering. “Ik snap het wel vanuit de positie van de werknemer, maar het moet wel betaalbaar blijven. Onze leveranciers sturen bijna allemaal een bericht dat ze de prijzen moeten verhogen vanwege de stijgende loonkosten en duurdere materialen. Niemand heeft mij echter nog kunnen melden waar ik mijn brief naartoe kan sturen.”

In de rubriek ‘Regiovoorzitter in beeld’ laten we maandelijks een voorzitter van een regio van Glastuinbouw Nederland aan het woord over zijn of haar bestuursactiviteiten, ondernemerschap en visie op de actualiteit. Deze serie volgt op de reeks interviews uit 2022 waarin de leden van het hoofdbestuur van Glastuinbouw Nederland aan het woord zijn gekomen.

(Tekst: Roger Abbenhuijs)

Frank Wilting

Glastuinbouw Nederland - © 2024