In de wet DBA staat de regelgeving rond de inzet van zzp’ers. Met de komst van deze wet verdween de bekende VAR-verklaring. In de wet DBA worden opdrachtnemer (zzp’er) en opdrachtgever beiden verantwoordelijk voor de afspraken over de werkrelatie en de bepaling of een werkrelatie feitelijk geen dienstverband is. Bij de VAR-verklaring lag het risico van het zelfstandig ondernemer zijn volledig bij de zzp’er.
 
Schijnzelfstandigheid
De nieuwe wet is er ook gekomen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Situaties bijvoorbeeld waarbij een bedrijf een zzp’er inhuurt, terwijl er sprake is van een dienstverband, met de bijbehorende wettelijke werkgeverslasten. Om de afspraken met zzp’ers op een goede manier te regelen is op initiatief van LTO Nederland een modelovereenkomst opgesteld specifiek voor de land- en tuinbouw. ‘Om daarmee meer zekerheid te bieden bij het inzetten van zzp’ers’, zegt Hans Koehorst, beleidsadviseur bij LTO Nederland. ‘Door bij het verstrekken van opdrachten aan zzp’ers een goedgekeurde modelovereenkomst te gebruiken heeft de opdrachtgever in principe aan de voorkant zekerheid dat er geen sprake is van een dienstverband.’ Koehorst en Peter Baltus van Projecten LTO Noord hebben een modelovereenkomst voor de agrarische sector ontwikkeld, die in mei is goedgekeurd. Opdrachtgevers kunnen die gebruiken bij de inzet van zzp’ers. ‘Er zijn honderden modelovereenkomsten ingediend, waarvan maar 8 procent is goedgekeurd door de Belastingdienst, waaronder die voor de land- en tuinbouw’, weet Baltus. Koehorst geeft aan dat LTO Nederland ook in overleg is met de Belastingdienst over de afspraken rondom de eigen inzet bij soortgelijke werkzaamheden van agrarische ondernemers bij collega’s met een maximum van 600 uur.
 
Kritiek op nieuwe wet
Hier bleef het wat LTO Nederland betreft niet bij. ‘Uit de praktijk kregen we veel vragen, er kwam veel kritiek op de nieuwe wet’, zegt Baltus. ‘Dat hebben we in gesprekken met de Belastingdienst gedeeld. Het lobbytraject dat we zijn aangegaan, is uit nood geboren, puur omdat de regeling in de praktijk niet werkbaar is. Zzp’ers komen minder aan het werk, opdrachtgevers aarzelen om met zzp’ers te gaan werken. Want als bij controle blijkt dat er toch geen sprake is van een zzp’er, moet de opdrachtgever alsnog loonheffing betalen.’ Over de handhaving hoeven opdrachtgevers en zzp’ers zich voorlopig geen zorgen te maken. Onlangs plaatste staatssecretaris Wiebes de wet DBA in de ijskast, met als gevolg dat er in ieder geval tot 1 januari 2018 niet wordt gehandhaafd. Resultaat van de lobby van LTO Nederland, VNO-NCW en MKB Nederland, die hun aandachtspunten voor een werkbare regeling bleven melden bij de staatssecretaris.
‘Nu is er ruimte om te werken aan het oplossen van de knelpunten voor de korte en lange termijn’, zegt Koehorst. ‘Een nieuw kabinet moet komen met een werkbare wet DBA voor de inschakeling van zzp’ers. Daar blijven wij ons als belangenbehartiger voor inzetten.’
 
Ervaring van zzp’er
'Op zich vind ik het goed dat er een wet is gekomen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar de regering heeft deze wet wel erg ingewikkeld en moeilijk gemaakt .' Dat is de mening van Richard Zandwijk uit Hillegom. Zandwijk werkt sinds 2008 als zzp'er in onder andere de lelieveredeling, bij een groot mechanisatiebedrijf op de R&D afdeling, maakt hij bloembollen voor export order- en keuring klaar en meet hij percelen op bij groene veilingen van kwekers die hun teelt afstoten of hun bedrijf beëindigen. Daarnaast is hij als zelfstandig ondernemer werkzaam als hovenier. 'Je moet een beetje innovatief zijn', zegt Zandwijk over het werken als zzp’er. 'Mijn ervaring is wel dat bedrijven steeds banger worden gemaakt om te werken met zzp'ers. Zo hoor ik van bouwvakkers en mensen uit de land- en tuinbouw die als zzp'er werken en ingehuurd worden door bedrijven, dat die bedrijven dit niet meer aandurven.'
In zijn werk als zzp’er wordt bij één van zijn opdrachtgevers gewerkt met een modelovereenkomst. Zandwijk: ‘Het bedrijf had deze ingevuld, die heb ik doorgelezen en met wat aanpassingen van mijn kant is een nieuwe versie opgemaakt, die we beiden hebben ondertekend.’
 
Keurmerk
De enthousiaste zzp’er ziet wel het nut in van de wet DBA. ‘Een situatie bij bedrijven, waar de vaste medewerkers worden ontslagen en terug kunnen komen als zzp’er, dat kan natuurlijk niet. Maar de nieuwe wet moet wel werkbaar zijn voor iedereen.’ Hij pleit voor modelovereenkomsten in ‘Jip en Janneke taal’ en hulp vanuit LTO bij het invullen van deze overeenkomsten. Zandwijk: ‘Het mooiste zou zijn als je kunt werken met een keurmerk voor zzp’ers, net als bij de BOVAG. Bijvoorbeeld een keurmerk dat je krijgt van de Belastingdienst en dat je wordt afgenomen als je niet aan de voorwaarden voldoet. Dat je als het ware het stempel ‘goedgekeurd’ krijgt en daarmee gevrijwaard bent van al het gedoe. De meeste zzp’ers willen doen waar ze goed in zijn en niet teveel tijd besteden aan kantoorwerk.’