We spraken met Frank van Gool (CEO OTTO Work Force). Hij is vanaf het begin al onderdeel van de Maatschappelijke Raad van Advies (MRvA). “In de adviesraad nemen we plaats met drie personen. Ieder van ons kijkt vanuit zijn eigen bril en specialisatie naar de uitdagingen die Glastuinbouw Nederland heeft voor internationale werknemers", vertelt Frank.

Wie is de Maatschappelijke Raad van Advies internationale werknemers?
Frank van Gool, founder & CEO OTTO Work Force
Specialisme: Uitzendbureau en arbeidsmarkt

Malgorzata Bos – Karczweska, bestuurslid Kenniscenterum Arbeidsmigranten / Polonia.nl
Specialisme: positie van internationale werknemers

Wouter Waleson, directeur Laborday
Specialisme: Vakbond

Wat doet de Maatschappelijke Raad van Advies?
Naast dat de MRvA een onafhankelijke kritische reflectie biedt aan Glastuinbouw Nederland, delen ze ook actuele inzichten op het thema internationale medewerkers én brengt de MRvA leden in verbinding met de belangen en beeldvorming van de relevante maatschappelijke doelgroepen.

De campagne ‘Love your people like your crop’ is inmiddels voorgezet in de Human Capital Agenda. Maar de leden van de MRvA blijven adviseren vanuit hun eigen specifieke deskundigheid.

Frank zegt: “Glastuinbouw Nederland is volop bezig met ‘Hoe belangrijk arbeid is voor ondernemers/bedrijven?’. Een belangrijk vraagstuk want de vraag is groter dan aanbod. Zij proberen daar stappen in te zetten. Als MRvA geven we ze gevraagd en ongevraagd advies over de stappen die ze hierin zetten. Maar altijd vanuit ons eigen vakgebied én positief kritisch.”

Waarom Frank van Gool zijn bijdrage levert in de MRvA
Frank die zijn carrière zelf als tuinder begon (waarna hij 23 jaar geleden startte in de uitzendbranche met OTTO Work Force) neemt een brede ervaring mee.

Hij benoemt dat de tuinbouw de afgelopen periode enorm geïnnoveerd is, niet alleen de grootte van de kassen, maar ook de technologie en het personeelsbeleid.  

Na zijn verkoop van OTTO Work Force wil hij graag (blijven) bijdragen aan het welzijn van en de maatschappij in Nederland. “Dat waar ik kennis over heb wil ik deze inzetten om bij te dragen aan verbeteringen. Ook zodat internationale werknemers beter beschermd worden.”

Wat hem betreft keert de uitzendvergunning per direct terug. Na de afschaffing is het aantal uitzendbureaus van 4.000 naar meer dan 16.000 gegroeid. Door het ontbreken en van goede handhaving hebben malafide uitzendbureaus en werkgevers vrij spel met deze kwetsbare doelgroepen. “Het kan écht niet dat bijvoorbeeld internationale werknemers ónder het Wettelijk Minimum Loon uitbetaald worden!”

Arbeid is kapitaal
Vanuit OTTO Work Force ziet Frank ook de trend dat er verder gekeken wordt dan de Europese Unie voor het vinden van geschikt en beschikbaar personeel. Ondernemers zullen moeten gaan zoeken waar ze arbeid kunnen vinden, maar ook waar er voldoende zon of energie beschikbaar is. Ondernemende bedrijven zijn daar pro-actief mee bezig: blijven ontwikkelen en aanpassen aan de (arbeids)marktsituatie.

“Ik hou van de innovatie in de glastuinbouw. Zodat alles sneller of efficiënter gaat in een productieproces. Wat daarnaast erg jammer is, is dat de grootste en belangrijkste post bij een glastuinbedrijf, namelijk arbeid, niet de altijd de aandacht krijgt die het verdient. Als ondernemer zijn je medewerkers écht je kapitaal. Je kunt de nieuwste snufjes in je kas verwerken maar als je geen (goed) personeel hebt bereik je daar niets mee. Arbeid is de meest bepalende factor in alles en medewerkers moeten de aandacht krijgen die ze verdienen.”

Ook is Frank fel tegen de beruchte A1-verloning, die bedoeld is voor mensen die tijdelijk een bepaalde functie in het buitenland moeten uitvoeren. Hij zegt: “Jammer dat er bedrijven zijn die deze constructie misbruiken. Wettelijk gezien mag A1 verloning, echter als ondernemer moet je je wel afvragen of je dat wilt. Niet alleen voor de betreffende medewerkers, maar ze creëren zo ook een oneerlijk speelveld voor andere glastuinbouw ondernemers.”

Investeren in de toekomst
Bedrijven die het goed willen doen die investeren in hun medewerkers. Als voorbeelden noemt Frank: onbepaalde tijd contracten met urengarantie (geen 0-uren), gecertificeerde huisvesting en voldoende scholing.

Die investering loont een ondernemer ook voor de toekomst, waarin internationale werknemers vinden een grotere uitdaging wordt. “De vergrijzing in Polen alleen al wordt vier keer zo hoog dan in Nederland. Daarnaast zijn de kansen en lonen voor inwoners van Polen of Roemenië vele malen beter dan een paar jaar geleden én hebben we concurrentie van andere landen in Europa die ook op zoek zijn naar internationale werknemers.”

“Automatiseren gaat noodzakelijk worden om efficiënter te kunnen werken met minder mensen. Voor de mensen die we naar Nederland kunnen halen is het belangrijk om als ondernemer goed na te denken over de arbeidsvoorwaarden als ook de aandacht die ze verienen, om de uitstroom te verminderen. Zodat ze niet alleen blijven maar ook terugkomen volgend seizoen.”

Een van de punten waar Glastuinbouw Nederland aan werkt is het huisvesten van werknemers in de eigen regio en niet in een stad in de buurt. Frank zegt daarover: “Het is een gemis voor de glastuinbouw regio’s als de huisvesting naar de stad gaat. We zien juist (bijvoorbeeld in Noord-Limburg) dat het zorgt voor meer bedrijvigheid en meer sociale veiligheid. Winkels en scholen kunnen door de groei van het aantal "nieuwe Nederlanders" bijvoorbeeld juist wel openblijven.

Waarom ondernemers niet fatsoenlijk huisvesten? Het is zeker niet altijd ruimtegebrek. Van procedures bij gemeentes tot ‘not in my backyard’-reacties. Het beperkt ondernemers helaas om het voor de hardwerkende internationale werknemers goed te doen. Doordat er huisvestingsbedrijven zijn die het niet goed regelen ontstaat er ook verkeerde beeldvorming. En exact dat beeld beperkt de ondernemers die het wél goed willen doen.

Mede raadslid Wouter Waleson adviseert Glastuinbouw Nederland vanuit een vakbond perspectief en legt de focus op de ondernemers die het wél goed doen. Dit ook omdat vaak de ondernemers die het niet goed doen naar voren komen.

Zonder wrijving geen glans
De Maatschappelijke Raad van Advies voert werkbezoeken uit. Op die manier zien ze ook daadwerkelijk hoe het eraan toegaat op de werkvloer en gaan ze in gesprek met de ondernemers. “We mogen trots zijn om de ontwikkeling van technieken in de tuinbouw, er is zoveel innovatie geweest!”

De rotte appels, oftewel bewust onbekwame ondernemers, zorgen vaak voor een negatief imago en beschadigen het vertrouwen in Nederlandse tuinders. In tegenstelling tot tien jaar geleden hebben internationale medewerkers het werk voor het uitzoeken en is de concurrentie vanuit bijvoorbeeld België, Scandinavië of Duitsland stevig. Een positief imago is belangrijk om de instroom hoog te houden.

Wat Frank betreft gaat hij met grotere groepen tuinders in gesprek. Ze informeren hoe het anders of nog beter kan en in discussie gaan over het onderwerp internationale werknemers. Zijn belangrijkste advies zou zijn: “Wees goed voor je medewerkers, zij zijn de toekomst voor jouw bedrijf en de tuinbouw. Dit is belangrijk voor Nederland en hoe we wereldwijd op de kaart staan!"

Franks adviseert glastuinbouw Nederland vanuit zijn eigen visie:

• Onbewust onbekwame ondernemers: Deze mensen gaan we helpen. De perceptie van de ondernemer is erg belangrijk. Welk referentiekader gebruikt hij? Hebben ze vaak nieuwe mensen nodig? Hoe komt dat dan? Hoe ga je met je mensen om?

• Bewust onbekwame ondernemers: Deze malafide groep maakt misbruik van de mazen van de wet en die wet moeten we handhaven. Er is echter sluitende en strengere wetgeving nodig om echt actie te ondernemen.

Frank zegt ook: “De grens tussen bewust of onbewust onbekwaam is niet altijd direct duidelijk. Daarom is het zo belangrijk om in gesprek te gaan met die ondernemer en uit te leggen wat er moet gebeuren.

“Met de werkbezoeken hebben we mooie, professionele bedrijven gezien, die goed innoveren en investeren in de factor arbeid. Wat ons betreft kan dat niet snel genoeg gaan omdat de afhankelijkheid van arbeid erg, misschien wel te groot is. Geef internationale werknemers zekerheid en (sociale & economische) veiligheid van zowel de ondernemer als van de overheid. Zo groeit het vertrouwen in ons land en blijft de blik op de toekomst positief!

Over de Maatschappelijke Raad van Advies
Om de speerpunten uit de Human Capital Agenda in het bijzonder voor Internationale Werknemers te bereiken, is de Maatschappelijke Raad van Advies Internationale Werknemers ingesteld. In deze adviesraad nemen specialisten deel, die een onafhankelijke kritische reflectie geven op Glastuinbouw Nederland en de voortgang op onze uitdagingen. Ook deelt de MRvA actuele inzichten op het thema. Daarnaast brengt de MRvA leden in verbinding met de belangen en beeldvorming van de relevante maatschappelijke doelgroepen.