Plantgezondheid

Het gewasoverstijgend onderzoeksprogramma Plantgezondheid, dat werd gefinancierd via de Stichting Programmafonds Glastuinbouw, is dit jaar afgerond. Het programma wordt nu gevoed en gefinancierd vanuit de nieuwe stichting Kennis in je Kas (KIJK). Het is erop gericht om te komen tot een structurele aanpak om ziekten en plagen te voorkomen op zowel gewas-, bedrijfs- als ketenniveau. Door te kiezen voor een integrale systeemaanpak kunnen telers de slag maken van symptoombestrijding naar preventieve groene oplossingen. De innovatieopgaven voor komende jaren zijn met name gericht op weerbaar gewas, weerbare systemen, slimme technologieën, vergroening en het sluitend maken van het middelen- en maatregelenpakket. Vervolgens moet dit verder worden ontwikkeld door integratie van de afzonderlijke kennislijnen naar robuust weerbare teeltsystemen. Komend jaar wordt onder andere ingezet op de Kas als Ecosysteem (KaEco).

Evenals in 2018 ging dit jaar de nodige aandacht uit naar de nieuwe plantgezondheidsverordening en met name het plantenpaspoort, indeling RNQP en Q-ziekten (quarantaine) en -plagen en de lijst met risicogewassen. Doel van de nieuwe plantgezondheidsverordening is een betere bescherming van de EU tegen ziekten en plagen met behoud van vrij handelsverkeer en markttoegang. Vanaf 14 december 2019 is de nieuwe verordening immers van kracht. Aangezien de gevolgen daarvan groot zijn en veel bedrijven met vragen zitten zijn verschillende informatiebijeenkomsten georganiseerd. Glastuinbouw Nederland blijft zich inzetten voor het behoud van mondiaal vrij handelsverkeer en markttoegang.

Om een geïntegreerde teeltwijze mogelijk en verantwoord te maken, is een medicijnkast voor de telers onontbeerlijk. Een kast met (groene) middelen waarop een bedrijf kan terugvallen als de situatie biologisch niet langer beheersbaar is. Dat vereist van de specialisten van Glastuinbouw Nederland een proactieve rol in het overleg om te komen tot uitbreidingen van toepassingen, het realiseren van vrijstellingen en nieuwe toelatingen middels het Fonds Kleine Toepassingen. De maandelijks gepubliceerde collegebesluiten van het Ctgb zijn het tastbare bewijs van de inzet van team Plantgezondheid. Dit jaar heeft het Ctgb de lijst kleine toepassingen aangepast, waardoor er meer ruimte is gekomen om ook voor de sierteelt effectiever gebruik te maken van de zogenoemde NL-KUG-regeling (Kleine Uitbreiding Gewasbeschermingsmiddel). Met succes zijn hiermee reeds enkele uitbreidingen gerealiseerd; aan meer uitbreidingen wordt gewerkt.

Het uitgangspunt van geïntegreerde gewasbescherming is preventie, biologische bestrijders en niet-chemische maatregelen. Alleen waar noodzakelijk worden chemische middelen ingezet. Uiteraard met als doel het verlagen van de milieu-impact. Medebepalend voor de omslag naar Integrated Pest Management (IPM) is zowel het maatschappelijk als het ketenbelang. De zorg om mens, dier en milieu domineert meer en meer het publieke debat, maar de consumentenvraag naar en aandacht voor duurzame producten vertaalt zich ook in toenemende eisen en richtlijnen vanuit handel en retail. IPM heeft dit jaar daarom in tal van bijeenkomsten met telers extra aandacht gekregen. Het door Glastuinbouw Nederland opgestelde en uitgewerkte IPM-schema, is een handzame en praktische leidraad voor bedrijven om voor alle acht basisstappen in het schema tot een oplossing te komen.

Op gebied van fytosanitair was 2019 in meerdere opzichten een uitdagend jaar. Dat varieerde van een nieuwe tripssoort, die ook vrij snel kon worden geëlimineerd, een fruitmot uit Afrika die in de zomer opeens het landelijke nieuws bepaalde, tot een zeer hardnekkig virus dat de tomatentelers in zijn greep nam. ToBRFV is dat virus dat al eerder opdook in Italië en Duitsland en zijn oorsprong heeft in Israël. Door de Q-status die het virus eind dit jaar kreeg, werd een uitgebreid en ingrijpend protocol van kracht, dat zich het beste laat omschrijven als: hygiëne, hygiëne, hygiëne, zowel voor preventie als voor eliminatie. Om de telers en andere schakels middels bijeenkomsten en nieuwsberichten alert en vakkundig te kunnen informeren en begeleiden, de pers te voorzien van eensluidende informatie en een krachtige partner te kunnen zijn richting bijvoorbeeld de NVWA, werkt de glastuinbouwketen nauw samen binnen TuinbouwAlert.

De toelating van innovatieve, groene gewasbeschermingsmiddelen duurt in Nederland en in andere Europese landen langer dan daarbuiten. De oorzaak is dat het genoemde toelatingskader onvoldoende is ingericht voor de toelating van (innovatieve) groene middelen. Dat is een van de drempels voor de ontwikkeling en toepassing van dit soort middelen in ons land, een situatie die de concurrentiepositie van de Nederlandse land- en tuinbouw bedreigt. Om die reden was Glastuinbouw Nederland een van de initiatiefnemers om een stappenplan te ontwikkelen dat tot doel heeft te komen tot een Versnelling van de Toelating van Groene Gewasbeschermingsmiddelen (VTGG) en meer experimenteerruimte voor de toepassing van groene middelen. Het rapport dat dit jaar is gepresenteerd beschrijft een aantal conclusies, aanbevelingen en vervolgstappen, waaronder een ‘fast track benadering’, een aparte toelatingsprocedure voor groene middelen en vergroting van de experimenteerruimte voor verdere verduurzaming van de glastuinbouw.