Regio

Zitten er positieve kanten aan de coronacrisis, die veel glastuinbouwbedrijven financiële malheur bezorgde? Vanuit oogpunt van de regiocoördinatoren is die vraag met een voorzichtig ‘ja’ te beantwoorden. Vanaf het moment dat Europa op slot ging en de afzet van met name de sierteeltproducten in enkele dagen tijd bijna terugviel naar nul, hebben de regiovertegenwoordigers zeer intensief contact gehad met de telers. De corona-belronde zorgde voor intensieve interactie door in de regio’s dicht bij de ondernemers te staan. Een aandachtig oor van een vertrouwd en betrokken contactpersoon namens Glastuinbouw Nederland en de regionale LTO’s. Zo bleven de regiocoördinatoren tot in de haarvaten op de hoogte van het effect van de crisis op de leden en met welke vragen en knelpunten leden te maken kregen. Dat vormde een uitstekende basis voor de snelle doorvertaling naar lobby, de steunmaatregelen en snelle en gerichte ledencommunicatie  Die informatie varieerde van financiële steun als NOW tot de praktische toepassing van RIVM maatregelen. Verbinding in de regio’s was er ook met het lokaal kader, waaronder gemeenten, provincie en LTO.

In alle regio’s wordt met telers gewerkt aan beschikbaarheid van voldoende goed gietwater. Droogte én extreme regenbuien noodzaken bedrijven om na te denken over hun gietwatervoorziening. In overleg met waterschappen, provincies en gemeenten werkt Glastuinbouw Nederland aan borging van beleidsruimte voor de toepassing van omgekeerde osmose. Daarnaast zitten de coördinatoren in de regio dicht op de gebiedsgerichte provinciale uitwerkingen aangaande stikstof. Het in april aangepaste stappenplan stikstof is een belangrijk instrument bij de ondersteuning van teeltbedrijven. Na de individuele waterzuiveringsplicht van januari 2018 nadert ook de deadline voor de collectieve zuiveringsinitiatieven. Deelnemers aan grote projecten in Westland en Bommelerwaard hebben echter al uitstel gekregen. In beide regio’s zijn flinke stappen gezet, mede dankzij de inbreng vanuit Glastuinbouw Nederland. In december werd de installatie in Zaltbommel getest. Voor de zuivering bij de AWZI in Hoek van Holland is een coöperatie opgericht, waarbij inmiddels 300 bedrijven zijn aangesloten.

In april meldde minister Van Veldhoven voor Milieu en Wonen dat de nieuwe Omgevingswet, die per 1 januari 2021 in werking zou treden, is uitgesteld. Heel veel provincies en gemeenten werken echter al aan de nieuwe omgevingswet. In alle regio’s was er in de loop van dit jaar aandacht voor lobby en inspreken in het kader van omgevingsvisies. Dat omvatte diverse stadia, van ontwerpvisie tot verordening, van provincie tot gemeenten. Daarnaast werd vanuit de regiocoördinatoren ondersteuning geboden aan gebiedsprojecten gericht op ontwikkelingsruimte, revitalisering en herstructurering; kortgezegd werken aan toekomstbestendige ruimte. Een mooi voorbeeld is Noord-Brabant dat met nieuwe regels voor het platteland kwam. Deze nieuwe regels staan in de ‘concept omgevingsverordening’. ZLTO en Glastuinbouw Nederland waren en zijn nauw betrokken bij het opstellen en bespreken van deze regels. Dit heeft geleid tot een verruiming voor onder andere solitaire glastuinbouw in het concept van de omgevingsverordening. Er werden diverse digitale bijeenkomsten georganiseerd om de leden te informeren over de wijzigingen.

Dat de inzet en inbreng van internationale werknemers onmisbaar is voor de glastuinbouwsector in Nederland is genoegzaam bekend. Mede als gevolg van de coronacrisis en de situatie in andere bedrijfstakken, vestigde de aandacht van de media zich meer en meer op de huisvesting van internationale werknemers. De deelname van de regiocoördinatoren aan de regiotafels in Brabant, over de huisvesting van deze belangrijke groep werknemers, was daarom essentieel. Dat geldt ook voor de verkenning implementatie Masterplan internationale werknemers in de regio. Dat masterplan moet in januari 2021 gereed zijn. De Zuid-Hollandse teeltgebieden Westland en Duin- en Bollenstreek kwamen nadrukkelijk in beeld. Naast aandacht voor internationale werknemers, werd in diverse regio’s ook in breder opzicht gekeken naar de arbeidsmarkt voor de glastuinbouw. Onder andere in de regio’s West-Gelderland, Zuid-Holland, Drenthe en Limburg is een begin gemaakt met de uitwerking van het thema Arbeid & Onderwijs. Het coronavirus heeft die gesprekken echter op een lager pitje gezet.

In de regio’s Zeeland en West-Brabant zijn dit jaar meerdere energieverkenningen uitgevoerd en ondersteund. In West-Brabant zijn bovendien verkennende gesprekken opgestart om te komen tot een energiecoalitie. Aan de andere kant van de provincie zorgde de regiocoördinator voor de begeleiding van de Duurzame Energie Coöperatie Asten Someren (DECAS). Regionale verkenningen op gebied van energie en CO2 en verbindingen met RES (Regionale Energie Strategieën) zijn uitgevoerd en aangegaan in het noordoosten van Nederland, in Brabant en Limburg. De niet aflatende lobby voor het weer inwerking stellen van bestaande geothermieputten in Limburg heeft helaas nog niet tot het gewenste resultaat geleid. Twee projecten op gebied van warmte en energie springen eruit. Ondernemers in het Westland zetten duidelijke stappen op weg naar WarmteSysteem Westland, middels het tekenen van de eerste warmteleveringscontracten aardwarmte in Maasdijk en Polanen. De bedrijven in de Bommelerwaard kampten in 2019 nog met een elektriciteitsprobleem. Het is een gebied met overwegend belichte teelt en dus grote vraag naar elektriciteit, maar met te weinig capaciteit voor de toekomst. Daar is in samenwerking met de netbeheerder met succes aan gewerkt. 

Samenwerking in en met de bestaande Greenports is al langer een vast onderdeel van de werkzaamheden van regiocoördinatoren. Actueel was de bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid van glastuinbouw in Greenport Venlo, waar formulering en opstelling van de tuinbouwvisie op de agenda staat. Dat gold ook voor de Greenport Aalsmeer. In Brabant heeft Glastuinbouw Nederland, in samenwerking met andere partners waaronder ZLTO, het initiatief genomen om op korte termijn te komen tot een Greenport Brabant. De komende tijd wordt met alle betrokken partijen, de provincie Noord-Brabant voorop, onderzocht hoe een greenport in de provincie vorm kan worden gegeven, zowel financieel als organisatorisch. Glastuinbouw Nederland ondersteunt dit initiatief van harte en is betrokken bij het uitwerken van het initiatief in Brabant en het leggen van de verbinding op landelijk niveau. Volgens de initiatiefnemers zijn alle voorwaarden aanwezig om een succesvolle greenport te worden, gezien de strategische ligging tussen Mainport Rotterdam, biobased Delta in West-Brabant en Brainport Eindhoven.